Τριάς in A Patristic Greek Lexicon

 The following comes from:

 

G. W. H. Lampe, ed., “Τριάς,” A Patristic Greek Lexicon (Oxford: Clarendon Press, 1961), 1404–1407

 

τριάς, ἡ, I. the number three; as masculine(uneven) number (Gnost.), Hipp.haer.4.51(p.75.11; M.16.3119b); Eus.l.C.6(p.209.27; M.20.1348a).

II. group of three, triad;

A. in gen., ref. Mt.18:20 αἰνισσεται ἡ … τ. … ἀνήρ, γυνή, τέκνον … θυμός, ἐπιθυμία, λογισμός … σάρξ, ψυχή πνεῦμα Clem.str.3.10(p.227.12; M.8.1169c); ἡ ἁγία τ., πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη ib.4.7(p.273.6; 1265b); of stages of spiritual progress τὴν μακαρίαν τῶν ἁγίων τ. μονῶν ib.7.7(p.31.2; M.9.457a); (Valent.) of ‘triad of corruption’ (prob. κόσμος, θάνατος, φθορά) from which believer is delivered through baptism διὰ γὰρ πατρὸς καὶ υἱοῦ καὶ ἁγίου πνεύματος σφραγισθεὶς ἀνεπίληπτός ἐστι πάσῃ τῇ ἄλλῃ δυνάμει, καὶ διὰ τριῶν ὀνομάτων πάσης τῆς ἐν φθορᾷ τ. ἀπηλλάγη id.exc.Thdot.80(p.131.29; M.9.696b); (Peratic) λέγουσιν ἕνα εἶναι κόσμον τινά … τριχῇ διῃρημένον … ἡ δὲ πρώτη τομὴ καὶ προσεχεστέρα … ἐστιν ἡ τ. καὶ καλεῖται ἀγαθὸν τέλειον, μέγεθος πατρικόν· τὸ δὲ δεύτερον μέρος τῆς τ. οἱονεὶ δυνάμεων … πλῆθος· τρίτον ἰδικόν Hipp.haer.10.10(p.269.4; 3419c); cf.ib.5.12(p.104.19; 3162a); ref. bodily triad of ἐπιθυμία, ὀργή, λύπη and spiritual triad of λογισμός, γνῶσις, φόβος, Hom.Clem.20.2; ref. sons of Const. τριἀδος λόγῳ τριττὴν γονὴν παίδων θεοφιλῆ Eus.v.C.4.40(p.133.9; M.20.1188d); ref. days of Creation τὸ φῶς, ὅπερ … ἕφη Μωσῆς … ὁρίσαι τὴν πρὠτην τῶν … ἡμερῶν τ. Dion.Ar.d.n.4.5(M.3.700a); of a triad of angelic orders, id.e.h.5.1.1(M.3.500d); ib.6.1.1(529d).

B. Trin.; 1. in gen., triad of the divine Persons αἱ τρεῖς ἡμέραι … τύποι εἰσὶν τῆς τ. τοῦ θεοῦ καὶ τοῦ λόγου αὐτοῦ καὶ τῆς σοφίας αὐτοῦ Thphl.Ant.Autol.2.15(M.6.1077b); cf. implied use of term in Valent. baptismal invocation, Clem.exc.Thdot.80(p.131.29; M.9.696b) cit. s. A supra; διὰ γὰρ τῆς τ. ταύτης [ref. baptismal formula] πατὴρ δοξάζεται. πατὴρ γὰρ ἠθέλησεν, υἱὸς ἐποίησεν, πνεῦμα ἐφανέρωσεν Hipp.Noët.14(p.257.17; M.10.821b); τ. ἐστι δόξαις οὐχ ὁμοίαις· ἀνεπίμικτοι ἑαυταῖς εἰσιν αἱ ὑποστάσεις αὐτῶν Ar.Thal.fr.2 ap.Ath.syn.15(p.242.25; M.26.708a); θεότης δὲ μία ἐν Μωϋσῇ … καταγγέλλεται, δυὰς δὲ ἐν προφήταις σφόδρα κηρύττεται, τ. δὲ ἐν εὐαγγελίοις φανεροῦται Epiph.anc.73(p.92.7; M.43.153b); 2. theol; trinity or ‘triunity’; a. in gen., Hipp.Noët.14(p.257.17; M.10.821b) cit. s. B.1; cf. illa vero substantia trinitatis quae principium est et causa omnium, Or.princ. 4.3.15(p.347.19; M.11.404a); cf. una et incorporea natura … trinitatis, ib.4.4.5(p.356.10; 407a); cf. idem namque ipse qui ibi trinitas propter distinctionem personarum, hic unus deus intelligitur pro unitate substantiae, id, Cant.3(M.13.177c); ἡνῶσθαι γὰρ ἀνάγκη τῷ θεῷ τῶν ὀλων τὸν θεῖον λόγον, ἐμφιλοχωρεῖν δὲ τῷ θεῷ καὶ ἐνδιαιτᾶσθαι δεῖ τὸ ἅγιον πνεῦμα· ἥδη καὶ τὴν θείαν τ. εἰς ἕνα ὥσπερ εἰς κορυφήν τινα, τὸν θεὸν τῶν ὄλων τὸν παντοκράτορα λέγω, συγκεφαλαιοῦσθαί τε καὶ συνάγεσθαι πᾶσα ἀνάγκη Dion.R.ap.Ath.decr.26(p.22,10; M.25.464); εἰς … τὴν τ. τὴν μονάδα πλατύνομεν ἀδιαίρετον καὶ τὴν τ. πάλιν ἀμείωτον εἰς τὴν μονάδα συγκεφαλαιούμεθα Dion.Al.ap.eund.Dion.17(p.58.24; M.25.505a); τ. τελεία, δόξῃ καὶ ἀιδιότητι καὶ βασιλείᾳ μὴ μεριζομένη μηδὲ ἀπαλλοτριούμενη Gr.Thaum.symb.(p.3.10; M.10.985a); ὁ πατὴρ διὰ τοῦ λόγου τὰ πάντα ποιεῖ καὶ οῦτως ἡ ἑνότης τῆς ἁγίας τ. σώζεται· καὶ οῦτως εἷς θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησιᾳ κηρύττεται Ath.ep.Serap.1.28(M.26.596a); μία τῆς τ. ἡ θεότης ἐξ ἑνὸς τοῦ πατρὸς γινωσκομένη ·ib.3.6(636b); μία θεότης ἐστὶν ἐν τ. id.Ar.1.18(M.26.48c); ἕνα διὰ τῆς τ. ὁμολογοῦμεν εἶναι τὸν θεὸν … μίαν ἐν τ. θεότητα φρονοῦμεν ·ib.3.15(353b); ὁ υἱὸς τοῦ πατρὸς υἱὸς καὶ πνεῦμα τοῦ πατρὸς πνεῦμα εἵρηται· καὶ οὕτως τῆς ἁγίας τ. μία ἡ θεότης καὶ πίστις ἐστίν id.ep.Serap.1.16(569b); τ. … ἐστιν οὐχ ἕως ὀνόματος μόνον καὶ φαντασιας λέξεως, ἀλλὰ ἀληθείᾳ καὶ ὑπάξει τ. ib.1.28(596a,b); εἰς ἁγίαν τ. πιστεύειν, οὐκ ὀνόματι τ. μόνον, ἀλλʼ ἀληθῶς οὖσαν καὶ ὑφεστῶσαν id.tom.5(M.26.801b); εὐσεβὲς … ἐστι φρονεῖν καὶ ὁμολογεῖν τὴν τ. ἐν μιᾷ θεότητι Paulin.T.symb.(p.435.3; M.42.672c); τ., ὡς ἀληθῶς ἡ τ. … τ. δὲ οὐ πραγμάτων ἀνίσων ἀπαρίθμησις ἢ τί κωλύει καὶ δεκάδα … ὀνομάζειν …; ἀλλʼ ἵσων καὶ ὁμοτίμων σύλληψις, ἑνούσης τῆς προσηγορίας τὰ ἡνωμένα ἐκ φύσεως Gr.Naz.or.23.10(M.35.1161b); μονάδα ἐν τ. καὶ τ. ἐν μονάδι προσκυνουμένην, παράδοξον ἔξουσαν καὶ τὴν διαίρεσιν καὶ τὴν ἕνωσιν ib.25.17(1221c); πῶς ἡ αὐτὴ καὶ μονὰς νοῇ καὶ τ. εὑρίσκῃ … μία φύσις, τρεῖς ἰδιότητες ib.26.19(1252c); μονὰς ἐν τπροσκυνουμένη καὶ τ. ἐν μονάδι ἀνακεφαλαιουμένη ib.6.22(749c); μονὰς ἐξ ἀρχῆς εἰς δυάδα κινηθεῖσα, μέξρι τ. ἔστη· καὶ τοῦτό ἐστιν ἡμῖν ὁ πατῆρ καὶ ὁ υἱὸς καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα ib.29.2(p.75.8; M.36. 76b); ἐκ φωτὸς τοῦ πατρὸς φῶς καταλαμβάνοντες τὸν υἱὸν ἐν φωτὶ τῷ πνεύματι, σύντομον καὶ ἀπέριττον τῆς τ. θεολογίαν ib.31.3(p.148.11; 136c); λόγισαι … τὰς μὲν ὑποστατικὰς ἰδιότητας … ἐπαστράπτειν ἑκάστῳ τῶν ἐν τῇ ἁγίᾳ τ. πιστευομένων· τῆς δὲ κατὰ τὴν σύσιν ἰδιότητος μηδεμίαν ἑτέρου πρὸς τὸ ἑτερον ἐπινοεῖσθαι διαφοράν Gr.Nyss.diff.ess.5(M.32.336a); ἐπεὶ οὖν τὸ μέν τι κοινὸν ἐν τῇ ἁγίᾳ τ., τὸ δὲ ἰδιάζον ὁ λόγος ἐνεθεώρησεν, ὁ μὲν τῆς κολνότητος λόγος εἰς τὴν οὐσίαν ἀνάγεται, ἡ δὲ ὑπόστασις τὸ ἰδιάζον ἑκάστου σημαίνει ib.(336c); χρὴ διὰ τῶν ἰδιαζόντων σημείων ἀσύγχυτον ἐπὶ τῆς τ. τὴν διάκρισιν ἔχειν ib.(329a); χρὴ διὰ τῶν ἰδιαζόντων σημείων ἀσύγξυτον ἐπὶ τῆς τ. τὴν διάκρισιν ἔξειν. id.tres dii(M.45.120d); εἰ … τὸ θεώμενον θεὸς λέγεται, οὐκέτι ἃν εὐλόγως ἀποκριθείη τι τῶν ἐν τῇ τ. προσώπων τῆς τοιαύτης προσηγορίας ib.(124a); οὐδὲν μᾶλλον … τρεῖς σωτῆρες … ὀνομάζονται, εἰ καὶ ὁμολογεῖται παρὰ τῆς ἁγίας τ. ἡ σωτηρία· οὕτως οὐδὲ τρεῖς θεοὶ κατὰ τὴν … τῆς θεότητος σημασίαν, κᾶν ἐφαρμόζει ἡ τοιαύτη κλῆσις τῇ ἁγίᾳ τ. ib.(129c); εἰ … θεὸς ὄνομα οὐσίας σημαντικόν ἐστι, μίαν οὐσίαν ὁμολογοῦντες τῆς ἁγίας τ., ἔνα θεὸν εἰκότως δοξάζομεν id.comm.not.(p.45.176a); δυναμένης μὲν ἑκάστης θείας ὑπαστάσεως ἀπροσδεῶς πάντα ποιῆσαι τελείως, ἵνα δὲ δειχθῇ τὸ συμπακτικὸν καὶ ἀπαράλλακτον τῆς τε οὐσίας αὐτῶν … καὶ δόξης …, διὰ τοῦτο κοινῇ παρὰ τῆς ἁγίας τ. τῆς κτίσεως πληρωθείσης Didym.Trin.2.1(M.39.452a); ὠνόμασας υἱόν, συμπεριείληφας τῇ διανοία τὴν τ.· ἔσχες πνεῦμα ἄγιον, κατηξίωσαι τῆς δυνάμεως τῆς πατρᾠας καὶ τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ· ἐδόξασας τὸν πατέρα, ἐσήμανας τὸν υἱὸν καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα Epiph.anc.10(p.18.13; M.43.36a); ὦ τ. ἁγία ἀριθμουμένη, τ. ἐν ἑνὶ ὀυόματι ἀριθμουμένη· οὐ γὰρ λέγεται ἑνὰς καὶ δυάς, οὐδὲ μονὰς καὶ μονάς, ἀλλὰ μονὰς ἐν τ. καὶ τ. ἐν μονάδι, μονοειδῶν μονωνύμως ἑ͂ς θεός, πατὴρ ἐν υἱῷ, υἱὸς ἐν πατρὶ σὺν ἁγίῳ πνεύματι ib.22(p.31.20; 57d); πατέραα … καὶ υἱὸν καὶ πνεῦμα ἄγιον λέγων, οὐκ ἀφʼ ὧν ἐστιν ἀδιακρίτως ἡ πᾶσα τῆς θεότητος φύσις ποιεῖται τὴν δήλωσιν, ἀλλʼ ἐξ ὦν τὸ τῆς ἁγίας τ. διαγινώσκεται ταυτὸν εἰς οὐσίαν ἐν ὑποστάσεσιν ἰδικαῖς Cyr.dial.Trin.2(5¹.422d); μίαν τὴν τῆς τ. οὐσίαν ὁμολογῶν καὶ τρεῖς ὑποστάσεις διαρρήδην κηρύσσει Thdt.h.e.5.3.10(3.1018); πατὴρ καὶ ὑίὸς καὶ ἅγιον πνεῦμα … τ.ἐν μονάδι γινωσκομένη, καὶ μονὰς ἐν τ. προσκυνουμένη Procl.CP annunt.2(M.85.432a); τὴν θεαρχίαν ὁρῶμεν ἱερῶς ὑμνουμένης, ὡς μονάδα μὲν … διὰ τὴν ἁπλότητα … ὡς τ. δέ, διὰ τὴν τρισυπόστατον τῆς ὑπερουσίου γονιμότητος ἔκφανσιν, ἐξ ἧς πᾶσα πατριὰ ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς ἐστι καὶ ὀνομάζεται Dion.Ar.d.n.1.4(M.3.592a); εἷς θεὸς ὅτι μία θεότης· μονὰς ἄναρχος καὶ ἁπλῆ … ἡ αὐτὴ μονὰς καὶ τ. ὄλη μονὰς ἡ αὐτὴ καὶ ὅλη τ. ἡ αὐτή· μονὰς ὅλη κατὰ τὴν οὐσίαν ἡ αὐτὴ καὶ τ. ὅλη κατὰ τὰς ὑποστάσεις ἡ αὐτή Max.cap.theol.2.1(M.90.1125a); μονὰς ἀσύγχυτος καὶ τ. ἀδιαίρετος id.cap.1.4(M.90.1180a); ταὐτὸν … ἐστιν ὑπερβαθῆναι δυάδα καὶ μὴ στῆναι μέχρι δυάδος καὶ πάλιν ὁρισθῆναι τ. καὶ μέχρι τριάδος στῆναι τῆν μονάδος τὴν κίνησιν id.ambig.(M.91.1036a); μονὰς … ἀληθῶς ἡ μονάς· οὐ γάρ ἐστιν ἀρχὴ τῶν μεψ’ αὐτὴν κατὰ διαστολῆς συστολήν … ἀλλʼ ἐνυπόστατος ὀντότης ὁμοουσίον τ. καὶ τ. ἀληθῶς ἡ τ., οὐκ ἀριθμῷ λυομἐνῳ … ἀλλʼ ἐνούσιος ὕπαρξις τρισυποστάτου μονάδος· μονὰς γὰρ ἀληθῶς ἡ τ. ὅτι οὕτως ἐθτί. καὶ τ. ἀληθῶς ἡ μονὰς ὅτι οὕτως ὑφέστηκεν ἐπειδὴ καὶ μία θεότης, οὖσά τε μοναδικῶς καὶ ὑφεσταμένη τριαδικῶς ib.(1036b,c); τ. ἐστιν ἡ μονὰς ὡς ἐν τελείοις οὖσα τελεία ταῖς ὑποστάσεσιν ἥγουν τῷ τῆς ὑπάρξεως τρόπῳ· καὶ μονάς ἐστιν ἠ τ. ἀληθῶς τῷ τῆς οὐσίας … λόγῳ ib.(1400d); μονὰς κατʼ οὐσίαν ἐστὶν ἡ πάνσεπτος καὶ προσκυνητὴ καὶ πανεύφημος τ. τῶν ὑποστασεων. μονὰς γὰρ ἐν τ. καὶ ἐν μονάδι τ. ἐστιν ὁ θεὸς ἡμῶν id.qu.Thal.28(M.90.361d); ἡ μονὰς μέχρι τ. … κινουμένη μένει μονὰς καὶ ἡ τ. μέχρι μονάδος συναγομένη μένει τ.·ὅ καὶ παρἀδοξον Thal.cent.4.93(M.91.1468d); ὥσπερ δὲ μίαν θεότητα τῆς ἁγίας τ. λέγουσιν, οὕτως καὶ τρεῖς τὰς ὑποστάσεις τῆς μιᾶς θεότητος δοξάζουσιν ib.4.85(1468a); τρισυπόστατον τὴν μίαν τῆς θεότητος οὐσίαν προσκυνοῦμεν καὶ ὁμοούσιον τὴν ἁγίαν τ. θεολογοῦμεν ib.2.98(1448a); τ.ἀχώριστον ἐν μονάδι φύσεων Andr.Cr.can.Laz.(M.97.1388b); ὦ μονὰς ἁγία τ., ἡ μία θεότης· καὶ τ. μονάς, ὁ θεός τρισυπόστατε φύσις, ἡ ὁμότιμος καὶ ἀμέριστος δόξα id.triod.2.9(M.97.1409a); ὡρισμένον … ἀριθμὸν οὐκ ἔστιν εἰπεῖν ἐπὶ τῆς ἀορίστου θεότητος, εἰ μὴ μονάδα μὲν οὐσίας, τ. δὲ ὑποστάσεων Jo.D.trisag.5(M.95.32c); ὥσπερ … τὴν τ. ἀδύνατον λέγειν μίαν ὑπόστασιν, οὕτως οὐδεμίαν τῶν ὑποστάσεων τ. λέγειν ὅσιον ib.6(37a); λέγεται … ὁ θεὸς νοῦς καὶ λογος καὶ πνεῦμα … καὶ ταῦτα κοινῶς ἐπὶ πάσης λέγεται τῆς θεότητος … καὶ ἐφʼ ἑκάστης τῶν τῆν ἁγίας τ. ὑποστάσεων ὁμοίως καὶ ὡσαύτως καὶ ἀπαραλείπτως id.f.o.1.12(M.94.848c); ἑνὶ θεῷ προσκυνῶ … ἀλλὰ καὶ τριάδι λατρεύω ὑποστάσεων, θεῷ πατρὶ καὶ θεῷ υἱῷ σεσαρκωμένῳ καὶ θεῷ ἁγίῳ πνεύματι, ἑνὶ θεῷ id.imag.1.4(M.94.1236b); ἐπὶ … τῆς ἁγίας ὑπερυμνητου τ. μίαν οὐσιαν καὶ φύσιν θεότητος, τρεῖς δὲ τελείας τὰς ὑποστάσεις σέβομεν id.Jacob.78(M.94.1473d); ἐπὶ … τῆς ἁγίας καὶ ὑπερουσίου θεότητος ἤτοι τῆς μοναρχικῆς καὶ ὁμοουσίου τ. ib.2(1437a); b. partic. ref. essential unity τίς οὕτω τολμηρὸς ὡς εἰπεῖν ἀνόμοιον καὶ ἑτεροφυῆ τὴς τ. πρὸς ἑαυτήν; Ath.ep.Serap.1.20(M.26.577a); τὸ ἀδιαίρετον καὶ ὁμοφυὲς … τῆς ἁγίας τ. ib.127(572b); id.hom.in Mt.11.27(p.25.220a); id.ep.Serap.4.12(652c), v. ἀδιαίρετος; τοιαύτης … συστοιχίας καὶ ἑνότητος τῆς ἐν τῇ ἁγίᾳ τ. οὕσης, τίς ἂν διέλοι ἢ τὸν υἱὸν ἀπὸ τοῦ πατρὸς ἢ τὸ πνεῦμα ἀπὸ τοῦ υἱοῦ; ib.1.20(576d); ἡ … τ. ἡνωμένη πρὸς ἑαυτήν ἐστι ib.1.14(565a); ἐπὶ τῆς τ. … ἄλλος καὶ ἄλλος, ἵνα μὴ τὰς ὑποστάσεις συγχέωμεν· οὐκ ἄλλο δὲ καὶ ἄλλο· ἓν γὰρ τὰ τρία καὶ ταυτὸν τῇ θεότητι Gr.Naz.ep.101(M.37.180b); οὔτε τὰς ὑποστάσεις συγχέουσιν, οὕτε ἐξ ἑτερογενῶν καὶ ἀνομοίων τὴν ἁγίαν τ. συντίθενται Gr.Nyss.ep.5(M.46.1032d); εἰ … παρήλλακτο … ἐπὶ τῆς ἁγίας τ. ἡ φύσις, ἀκολούθως εἰς πλῆθος θεῶν ὁ ἀριθμὸς ἐπλατύνετο id.tres dii(p.45.133a); οὐκ ὴλλοτριωμένη ἡ τ. τῆς ἑνότητος καὶ τῆς ταυτότητος· τιμᾶται δὲ ὁ πατὴρ καθὸ πατήρ ἐστι, τιμᾶται ὁ υἱὸς καθὸ υἱός καθὸ υἱός ἐστι· τιμᾶται τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον καθὸ πνεῦμα … θεοῦ Epiph.anc.10(p.18.17; M.43.36b); οὐδεμία στάσις ἣ διχονοία χωρήσει ποτὲ ἐν τῇ μιᾷ καὶ ἀχράντῳ τ. Cyr.thes.8(5¹.63e); τὴν … τῆς ἁγίας τ. ἑνότητα καὶ συνήθη στάσιν ἀπαράλλακτον ib.29(255c); ἐπὶ τῆς ἑνώσεως τῆς θείας, ἥτοι τῆς ὑπερουσιότητος, ἡνωμένον μὲν ἔστι τῇ ἑναρχικῇ τ. καὶ κοινὸν ἡ ὑπερούσιος ὕπαρξις, ἡ ὑπέρθεος θεότης, ἡ ὑπεράγαθος ἀγαθότης, ἁπάντων ἐπέκεινα τῆς ἐπέκεινα πάντων ὅλης ἰδιότητος ταυτότης Dion.Ar.d.n.2.4(M.3.641a); μοναρχίαν πρεσβεύομεν … ἣν ὁμότιμος φύσει τ., πατὴρ καὶ υἱὸς καὶ πνεῦμα συνίστησιν ἅγιον, ὧν πλοῦτος ἡ συμφυἶα καὶ τὸ ἓν ἕξαλμα τῆς λαμπρότητος Max.ambig.(M.91.1036a); ἀδιαίρετον … τὴν μίαν θεότητα τῆς τ. φυλάττονσι καὶ ἀσυγχύτους τὰς τρεῖς ὑποστάσεις τῆς μίαν θεότητα τῆς τ. φυλάττουσι καὶ ἀσυγχύτους τὰς τρεῖς ὑπαστάσεις τῆς μιᾶς θεότητος διατηροῦσι Thal.cent.4.95(M.91.1469a); μονάδα ἐν τ. καὶ τ. ἐν μονάδι ὁμολογοῦμεν, ὡς διαιρουμἑνην ἀδιαιρέτως καἱ συναπτομένην διῃρημένως ib.4.98(1469b); against materialistic and other false conceptions ὅταν … συνάψωμεν τὴν τ., μὴ ὡς ἑνὸς πράγματος ἀδιαιρέτου μέρη φαντάζου τὰ τρία … ἀλλὰ τριῶν ἀσωμάτων τελείων ἀχώριστον δέχου τὴν συνουσίαν Bas.hom.24.5(2.193e; M.31.609c); εἰ μερικὰς φύσεις ἐπὶ τῆς ἁγίας τ. ὁμολογεῖτε, ἑτερούσιον ταύτην δοξάζετε … εἰ δὲ ἑκάστῃ τῶν τῆς ἁγίας τ. θεαρχικῶν ὑποστάσεων ἰδιάζουσαν δῶτε οὐσίαν, ὁμοουσίους δὲ ταύτας κατὰ τὴν κοινὴν οὐσίαν ὁμολογήσετε· ταὐτὸν δὲ οὐσία καὶ ὑπόστασις, ἔσται … τετρὰς ὑποστάσεων Jo.D.Jscob.10(M.94.1440a); c. as simple, Max.cap.theol.2.1(M.90.1125a) cit. s. 2.a supra; id.ambig.(M.91.1196b); Andr.Cr.can.mag.(p.97.1345a); ib.195(p.153; 1361a); σέ τ., δοξάζομεν … ἁπλῆ οὐσία ib.174(p.152; 1357b); τ. ἁπλῆ, ἀδιαίρετε ib.236(p.154; 1373a); d. ref. Godhead as transcending unity and trinity μονὰς ὑμνουμένη καὶ τ., ἡ … θεότης, οὐκ ἔστιν οὐδὲ μονάς, τ., ἡ πρὸς ἡμῶν ἤ ἄλλου τινὸς τῶν ὄντων διεγνωσμένη, ἀλλʼ ἴνα καὶ τὸ ὑπερηνωμένον αὐτῆς καὶ τὸ θεογόνον ἀληθῶς ὑμνήσωμεν, τῇ τριαδικῇ καὶ ἑνιαίᾳ θεωνυμίᾳ τὴν ὑπερώνυμον [sc. θεαρχίαν] ὀνομάζομεν … οὐδεμία δὲ μοναις ἢ τ., οὐδὲ ἀριθμὸς … ἐξάγει τὴν ὑπερ πάντα νοῦν … κρυφιότητα τῆς … ὑπερθεότητος Dion.Ar.d.n.13.3(980d); e. as super-essential, ib.5.8(821c); id.myst.1.1(M.3.997a); beyond beginning, Andr.Cr.can.mag.(M.97.1345d); f. uncreated, ἡ ἁγία τ. … οὐδὲν ἔχελ ἐν ἑαυτῇ τῶν γενητῶν Ath.ep.Serap.1.30(M.26.600a); οὐκ ἔστι γενητὴ ἡ τ. id.Ar.1.18(M.26.48c); ib.1.58(133b); ἄκτιστος … πέσηνε μόνη ἡ ἁγία τ. τῆς θεότητος ‡Ath.Apoll.1.3(M.26.1097a); οὐδὲν … ὅλως τῆς θείας … τ. κτιστόν Bas.ep.140.2(3.233e; M.32.589a); Gr.Naz.or.40.42(M.36.420a); τῆς μὲν ἀκτίστου φύσεως τὴν ἁγίαν τ. ἐ͂ναι διωρισάμεθα, τῆς δὲ κτιστῆς πάντα, ὄσα μετʼ ἐκείνην λέγεταί τε καὶ ἔστι Gr.Nyss.Eun.1(1 p.108.4; M.45.341c); id.ep.5(M.46.1032c); οὐδὲν ἐν τῇ τ. κτιστὸν καὶ ὑπὸ αἰτίαν ἐμπίπτον ἐστιν· οὐ γὰρ ἐξ οὐκ ὄντων τί ἐστιν ἐν τῇ τ. … διὸ ἀτία οὖσα τῆς τοιαύτης αἰτίας ἡ τ., μόνην ἑαυτὴν … ἐδίδαξε προσκυνεῖσθαι Epiph.haer.76.44(p.398.14; M.42.609d); αἰτία … ἐστιν ἡ τ. τῶν ἁπάντων, … μηδὲν ἐν αὐτῇ κτιστὸν … γινώσκουσα ib.(p.398.32; 612b); Evagr.Pont.sent.mon.134(p.164); οὐδὲν ἐν τῇ τ. κτιστὸν καὶ πρότερον οὐχ ὑπάρχον, … ἀλλʼ ἄμα καὶ συνάμα μονὰς καὶ τ. καὶ ἧν καὶ ἔσται εἰς τοὺς αἰῶνας Eulog.fr.Trin.2.1(p.364); Andr.Cr.can.BMV 7(M.97.1325d); g. as perfect, Ath.Ar.1.18(M.26.49b); id.ep.Serap.1.28(M.26.596a); Gr.Naz.or.23.8(M.35.1160c) cit. s. δυάς; ib.26.19(1252c); Max.ambig.(M.91.1261a); h. as unchangeable, Ath.Ar.1.18(M.26.49b); ἡ ἁγία τ. ἀναλλοίωτος διαμένει ἐν μιᾷ θεότητι γινωσκομένη id.ep.Serap.4.6(M.26.648a); Gr.Nyss.comm.not.(M.45.180a); cf.Oecum.Apoc.11:17(p.133); 1. ref. principle of causation in Godhead τὴν τοιαύτην διαφορὰν ἐπὶ τῆς ἁγίας τ. λέγοντες, ὡς τὸ μὲν αἴτιον, τὸ δὲ ἐξ αἰτίου εἷναι πιστεὐειν, οὐκέτ’ ἂν ἐν τῷ κοινῷ τῆς φύσεως τὸν τῶν ὑποστάσεων λόγον συντίκτειν αἰτιαθείημεν Gr.Nyss.tres dii(M.45.133d); τὰς ὑποστάσεις τῆς ἁγίας τ. ὁ τοῦ αἰτίου διακρίνει λόγος. τὸ μὲν ἀυαιτίως εἶναι, τὸ δὲ ἐκ τοῦ αἰτίου πρεσβεὐων ib.(136a); τὰ τοῦ ἀνθρώπου πρόσωπα πάντα οὐκ ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ προσώπου κατὰ τὸ προσσεχὲς ἔχελ τὸ εἷναι … ἐπὶ δὲ τῆς ἁγίας τ. οὐχ οὗτως. ἓν γὰρ καὶ τὸ αὺτὸ πρόσωπον τοῦ πατρός, ἐξ οὗ ὁ υἱος γεννᾶται καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἄγιον ἐκπορεύεται. διὸ καὶ κυρίως τὸν ἔνα αἲτιον ὄντα τῶν αὐτοῦ αἰτιατῶν, ἔνα θεόν φαμεν id.comm.not.(M.45.180c); ἕνα … θεόν, τὴν ἁγίαν τ., εἰς ἐ͂ν αἱτιον υἱοῦ καὶ πνεύματος ἀναφερομένων Jo.D.f.o.1.8(M.94.829a); j. ref. attributes and external operation, in gen. μιᾶς οὔσης τῆς ὑπὲρ νοῦν καὶ λόγον … θεότητος τῆς ἁγίας τ., τὰ περὶ αὐτὴν θεωρούμενα τὰ προειρημένα εἶναι [sc. ἀγαθότητα, τὸ ἄναρχον, κτλ.] Thal.cent.4.84(M.91.1468a); ref. single glory of Trin., Ath.Ar.1.18(M.26.48c); Gr.Nyss.diff.ess.4(M.32.332b); operation ὑία … ἡ τῆς τ. ἐνέργεια Ath.ep.Serap.1.31(M.26.600c); Gr.Nyss.tres dii(M.45.124a); Max.ambig.(p.91.1396a); Euchol.(p.368); grace ὡς μία τῆα τ. ἡ χάρις, ον̇͂τως ἀδιαίρετος ή τ. Ath.ep.Serap.3.6(633b); ib.1.30(600c); Gr.Naz.or.28.31(p.71.17; M.36.72c); life, Gr.Nyss.ep.5(M.46.1032c); providence, id.tres dii(M.45.128d); ‡Gr. Nyss.imag.(M.44.1336c); Dion.Ar.d.n.3.1(M.3.689b); Max.qu.Thal.28(M.90.364b); of Trin. as θεὸς παντοκράτωρ Lit.Jac.(p.162.1); k. ref. Son’s generation πρώτη παρθένος ἐστὶν ὰγνὴ τ. Gr.Naz.carm.1.2.1.20(M.37.523a); 1.· summary of theol. epithets of Trin., Eulog.fr.Trin.2.1(p.364); 3. ref. heret. teaching; a. Sabellian πταίσαντες … περὶ τὴν ὀρθόδοξον. θρησκείαν … περὶ ἕνα τῶν ὅτε τὸν ἀριθμῶν τῆς τ. διεσφαλμένοι, ὅτε μέν τὸν τοῦ πατρὸς … ὅτε δὲ τὀν τοῦ νἱοῦ … ὅτε δὲ περὶ τὸν τοῦ πνεύματος Meth.symp.8.10(p.93.2; M.18.153b); εἰ … ἡ μονὰς πλατυνθεῖσα γέγονε τ., ἡ δὲ μονάς ἐστιν ό παιήρ, τ. δὲ πατήρ, υἱὸς καὶ ἅγιον πνεῦμα, πρῶτον μὲν … πάθος ὑπέμεινε, … ἔπειτα εἰ … ἡ μονὰς ἐπλατύνθη εἰς τ., τ. δέ ἐστι πατὴρ καὶ υἱὸς καὶ ἅγιον πνεῦμα, ὁ αὐτὸς ἄρα πατὴρ γέγονε καί υἱὸς καὶ πνεῦμα κατἁ Σαβέλλιον ‡Ath.Ar.4.13(p.57.8; M.26.485a); τ, μὲν πλατυνθεῖσα οὐκ ἔτι μονάς. ἐστιʼ μονὰς δὲ οὖσα οὔπω ἤν τ. ib.(p.57.18; M.l.c.); εἰ ὁ πατὴρ ἐπλατύνθηεις τ., ἡ τ. πάλιν ἐστὶν ὁ πατὴρ μόνος ib.4.14(p.58.6; 485b); ἀλλότριοι … οἱ τὴν τ. μὴ κατὰ ἀλήθειαν ὁμολογοῦντες, ἀγγʼ ἐν μονάδι τὸτριπλοῦν … κατὰ σύνθεσιν φανταζόμενοι Apoll.fid.sec.pt.1(p.167.18; M.10.1105b); ib.13(p.171.21; 1109c); θεὸν ἕνα φαμὲν τὴν τ., ἀλλʼ οὐχ ὡς ἐκ συνθέσεως τριῶν ἕνα εἰδότες … ἀλλʼ ὡς ὅπερ ἐστὶν ὁ πατὴρ ἀρχικε͂ς … τοῦτο ὄντα τὸν υἱόν ib.18(p.173.13; 1112b); οὗτος [sc. Sabellius] … πρόσωπον ἐν τῇ τ. φησὶ τριώνυμον Hymn.(KlT 52/53 p.27); Marcellan εἰ … διὰ τὴν ἐνανθρώπησιν ἐπλατύνθη καί γέγονε τότετ., ἄρα πρὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως οὔπω ἦν τ. ‡Ath.Ar.4.14(p.59.1; M.26.488a); b. Arian, cf.Ar.Thal.fr.2 ap.Ath.syn.15(p.242.25; M.26.708a) cit. s. B.1 supra; οἱ τὰ Ἀρείου φρονοῦντες … οὐ δύνανται νοεῖν, οὐδέ πιστεύειν περὶ τῆς ἀδιαιρέτου καὶ ἁγίας τ. Ath.ep.Serap.1.17(M.26.572a); μὴ δυνάμενοι νοεῖν, πῶς ἀδιαίρετός ἐστιν ἡ ἁγία τ., ποιοῦσι … ἓν τὀν υἱὸν μετὰ τῆς κτὶσεως ib.(572b); εἰ … οὐκ ἀιδίως σύνεστιν ὁ λόγος τῷ παιρί, οὐκ ἔστιν ἡ τ. ἀίδιος· ἀλλὰ μονἁς μὲν ἧν πρότερον, ἐκ προσθήκης δὲ γέγονεν, ὗστερον τ. id.Ar.1.17(M.26.48a); εἰ … ὁ υἱὸς … ἐξ οὐκ ὄντων γέγονεν, ἐξ οὐκ ὄντων συνίσταται τ. καὶ ἧν ποτε ὅτε οὐκ ἦν τ., ἀλλὰ μονάς· καὶ ποτὲ μὲν ἐλλειπὴς τ., ποτὲ δὲ πλήρης … ἀνόμοιος ἑαυτῆς ἡ τ. εὑρίσκεται … τοῦτο δὲ οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν εἰπεῖν ἧ γενητὴν τὴν τῆς τ. σύστασιν ib.(48b); οὐκ αἰδεῖσθαι τὰ δοῦλα συνασυνξισάζοντες τῇ εὐγενεία τῆς τ. ib.1.18(49a); Ἐλλήνων … ἴδια ταῦτα, ὥστε γενητήν εἰσάγειν τ. ib.(49b); ἢ … ἐν φυσικῇ δοξῇ … τὴν ὅλην τ. νοητέον ἢ μονάδα καὶ οὐκέτι τ. λέγειν ἀναγκασθησόμεθα Apoll.fid.sec.pt.9(p.170.11; M.10.1108c); δεῖ … ὥσπερ μίαν τὴν δόξαν ὁμολογοῦμεν, οὕτως καὶ μίαν τὴν οὐσίαν ἤτοι θεότητα καὶ μίαν τὴν ἀιδιότητα τῆς τ. ὁμολογεῖν ib.10(p.170.28; 1109a); τοὺς κοινωνοῦντας τοῖς ἐκβάλλουσι τὸ ὁμοούσιον … καί τι ἐκ τῆς τ. κτιστὸν λέγουσι … ἀλλοτρίους ἡγούμεθα ib.34(p.180.22; 1117c); Gr.Naz.or.31.10(p.157.3; M.36.144b); Gr.Nyss.Eun.10(2p.234.29; M.45.836d); Cyr.dial.Trin.(5¹.422c); Justn.conf.anath.1; c. denial by Tropici and Pneumatomachoi of divinity of H. Ghost τὀ πνεῦμα κατάγοντες εἰς τοὺς ἀγγέλους, εἰς τὴν τ. συντάσσοντες. εἰ γὰρ μετὰ πατέρα καὶ υἱὸν … οἱ ἄγγελοι, δηλονότι τῆς τ. εἰσὶν οἱ ἄγγελοι Ath.ep.Serap.1.10(M.26.557a); διαιροῦντες ἀπό τοῦ λὸγου το πνεῦμα οὐκέτι μίαν ἐν τ. θεότητα σώζουσι, σχίζοντες αὐτήν ib.1.2(533a); οὐκέτι ε͂ν δείκνυσι τὴν τ., ἀλλὰ ἐκ δὺο καὶ διαφόρων φύσεων συγκειμένην αὐτήν, διὰ τὸ ἐτεροούσιον τοῦ πνεύματος ib.; εἰ τ. ἐστιν … πῶς τοῖς μετὰ τὴν τ. κτίσμασι συντάττουσι τὸ τῆς τ. πνεῦμα; τοῦτο γάρ ἐστι … διαιρεῖν καὶ διαλύειν τὴν τ. ib.(533b); ib.1.21(580c); κτίσμα … εἰ ἦν τὸ πνεῦμα, οὐκ αν αυνέταξεν αὐτὸ τῷ πατρί, ἵνα μὴ η ἀνόμαιος ἑαντῆ ἡ τ. ib.3.6(636a); ib.1.29(596c) cit. s. δυάς; ἔδει … καθʼ ὑμᾶς ἅπαξ ἀγγέλου καὶ κτίσματος ὄντος τοῦ πνεύματος καὶ συντασομένου εἰς τ., μὴ ἕνα, ἀλλὰ πάντας τοὺς κτισθέντας ἀγγέλους συντάσσεσθαι ταὺτῃ καὶ μηκέτι τ., ἀλλα πληθύν τινα θεόητος ἀναριθμητον εἶναι ib.(597b); μὴ διαιρείτωσαν τὴν τ., ἳνα μὴ διαιρεθῶσιν ἀπὸ τῆς ζωῆς, μηδἐ τοῖς κτίσμασι συναριθμείτωσαν τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ib.1.33(608b); ἐκ μεταβολῆς καἰ προκοπῆς λέγουσι συνίστασθαι τὴν τ. καὶ δυάδα μὲν εἶναι, ἐκδέχεσθαι δὲ κτίσματος γένεσιν ἵνα μετὰ πατρὸς καὶ υἱοῦ συνταχθῆ καἰ γἐνηται ή τ. ib.3.7(636b); ἀρνεῖται … τὴν τῆς ἁγιωσύνης πηγήν, τὸ πνεῦμα τὸ ἃγιον, ὁ ἀφαιρῶν αὐτοῦ τὸ ἁγιάζειν … καὶ τὸ ἅγιον βάπτισμα ἀθετεῖ και οὐκέτι τ. ὁμολογήσει τὴν ἁγίαν καὶ σεβάσμιον Apoll.fid.sec.pt.8(p.170.10; M.10.1108c); τὸ ἅγιον πνεῦμα … διʼ ἑνος υἱοῦ τῶ ἑνὶ πατρὶ συναπτόμενον καὶ διʼ ἑαυτοῦ συμπληροῦν τὴν πολυὺμνητον καὶ μακαρὶαν τ. Bas.Spir.45(3.38c; M.32.152a); οὔτε … ἡ τ. μένει τ. ἀφαιρουμένου τοῦ πνεύματος id.hom.24.5(2.194b; M.31.612a); Gr.Naz.or.31.3(p.147.14; M.36.136b); Cyr.thes.34(5¹.358b); id.dial.Trin.3(5¹.465d); d. ref. Christol. heresies Οὐαλεντῖνος … κοινὀν τῆς τ. τὀ πάθος λέγει, τῆς θεὸτητος μέρος τὴν σάρκα φανταζόμενος ‡Ath.Apoll.2.3(M.26.1136c); ἐρνθριάσουσι δὲ μεγάλως οἱ ὅλως ἐνθυμηθέντες δύνασθαι ἀντὶ τῆς τ. γενέσθαι τετράδα, εἰ λέγοιτο ἐκ Μαρίας εἶναι τό σῶμα. ὁμοούσιον γὰρ ἐὰν εἵπωμεν, φασί, τὸ σῶμα τῷ λόγῳ, μένει ἡ τ. τ., οὐδὲν ξένον εἰς αὐτὴν ἐπιφερομένου τοῦ λόγου· ἐὰν δὲ ἀνθρώπινον εἵπωμεν τὸ ἐκ Μαρίας σῶμα, ἀνάγκῃ, ξένου ὅντος κατʼ οὐσίαν τοῦ σώματος, καὶ ὄντος ἐν αὐτῶ τοῦ λόγου, τετρὰς ἀντὶ τ. γίνεται διὰ τὴν τοῦ σώματος προσθήκην Ath.ep.Epict.8(p.13.15; M.26.1064b); cf.ib.2(p.5.5; 1053a,b); Inc. involves no addition to Trin., v. προσθήκη; τί ἔτι ἡμᾶς μέμφεσθε, ὡς τετράδα ἀντὶ τ. λέγοντας, αὐτοὶ τετράδα ἀντὶ τ. … ὁμολογοῦντες, λέγοντες όμοούσιον εἶναι τῇ τ.τὴν σάρκα;, ‡Ath.Apoll.1.12(1113c); three natures not introduced by Inc. (against monophysites) δείξατε ἡμῖν τινα τῶν ἁγίων πατέρων τρεῖς φύσεις ῆ οὐσίας ἐπὶ τῆς ἁγίας τ. εἰπόντα καὶ ἡμεῖς σιγὴσομεν Jo.D.Jacob.76(M.94.1472d); κηρύττομεν … θεὸν … σαρκωθέντα … ἕνα Χριστόν, ἕνα υἱόν … μίανὑπόστασιν, τὸν αύτὸν θεὸν καὶ ἄνθρωπον, οὐχ ἕτερον ἐν τῇ τ. παρειάγοντα πρόσωπον ib.84(1484b); ref. monophysite addition to Trisagion ἤ … τῇ τ. τὸ τῆς σταυρώσεως προσάγει πάθος ῆ τέταρτον τῇ τ. παρεισάγει πρόσωπον id.rect.sent.5(M.94.1429d); v. τρισάγιος; 4. ref. Inc. ετε οὖν Χριστὸν εἵποι τις, εἵτε μυστήριον τοῦ Χριστοῦ, τούτου τὴν πρόγνωσιν μόνη κατʼ οὐσίαν ἔχει ἡ ἁγία τ., πατὴρ καὶ υἱὸς καὶ ἅγιον πνεῦμα Max.qu.Thal.60(M.90.624c); Christ as one of Trin. εἴ τις … οὐχ ὁμολογεῖ τὴν ἕνωσιν τοῦ … λόγου πρὸς σάρκα … γεγενῆσθαι … καὶ διὰ τοῦτο μίαν αὐτοῦ τὴν ὑπόστασιν, ὅ ἐστιν ὁ κύριος Ἰησοῦς Χριστιός, εἵς τῆς ἁγίας τ. … ἀ. ἕ. CCP(553)anath.4; ἕ τις οὐχ ὁμολογεῖ τὀν ἐσταυρωμένον σαρκὶ κύριον ἡμῶν … εἶναι … ἕνα τῆς ἁγίας τ. … ἀ. ἔ. ib.10; Max.ambig.(M.91.1268c); id.qu.Thal.60(M.90.624c); Thal.cent.4.73(M.91.1465b); ὡς τριάδος ἕνα σε, Χριστέ, δοξάξομεν Andr.Cr.can.Ann.7(M.97.13d); id.can.Laz.3(M.97.1389c); Lit.Marc.(Brightman p.117.1); τὸν ἕνα τῆς ἁγίας τ., τὸν μονογενῆ υἱὸν τοῦ θεοῦ καὶ μετὰ σάρκωσιν ἕνα Χριστὸν … ὀρθοδόξως κηρύξατε Jo.D.Jacob.88(M.94.1485c); id.trisag.17(M.95.49b); 5.· ref. BMV ἐν σοἱ τό τῆς τ. μνοτήριον ὑμνεῖται … πατὴρ γὰρ ηὐδόκησε καὶ ὁ λόγος ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν καἱ θεῖον πνεῦμα ἐπεσκίασεν Andr.Cr.can.BMV 6(M.97.1324c); ib.9(1329a); id.can.mag.237(p.154; M.97.1373a); 6. ref. angels ἄγγελοι καὶ πᾶσα φύδις, ἡ ἄνω μετὰ τὴν τ. … πρὸς τὸ καλὸν παγιώτεροι τῇ πρὸς τὸ ἄκρον καλὸν ἐγγύτητι Gr.Naz.or.31.15(p.164.7; M.36.149b); τὸ εἰρηναῖον καὶ ἀστασίαστον, τὸ ἓν εἶναι λαβόντες παρὰ τῆς ἐπαινετῆς καὶ ἁγίας τ., παρʼ ἧς καὶ τὴν ἔλλαμψιν ib.6.13(M.35.740a); αἱ πανάγιαι καὶ πρεσβύταται δυνάμεις ὄντως οὗσαι καὶ οἷον ἐν προθύροις τῆς ὑπερουσίου τ. ἱδρυμέναι, πρός αὐτῆς καὶ ἐν αὐτῇ καὶ τὸ εἷναι καὶ τὁ θεοειδῶς εἶναι ἔχουσι Dion.Ar.d.n.5.8(M.3.821c); ὦ τ. ὑπερούσιε … σε ὑμνεῖ … πληθὺς ἀγγέλων Andr.Cr.can.BMV 8(M.97.1328); 7. ref. spiritual life of Christians; a. knowledge of Trin.; as object of hope, Or.Ps.70:14(p.91); κρείσσων γνῶσις τ. ὑπέρ γνῶσιν ἀσωμάτων καὶ θεωρία αὐτῆς ὑπέρ λόγους πάντων τῶν αἰώνων Evagr.Pont.sent.mon.110(p.162); γνῶσις ἀσωμάτων έπαίρει τὸν νοῦν καὶ τῇ ἁγία τ. παρίστησιν αὐτόν ib.136(p.165); φυσικὴν θεωρίαν αἰνίττεται, ἐν ᾗ καὶ ὁ περὶ τῆς ἁγίας τ. ἐγκέκραται λόγας, εἵπερ ἐκ καλλονῆς κτισμάτων ἀναλόγως ὁ γενεσιουργὸς θεωρεῖται id.ep.12(M.32.265b); λόγον ἐπέχει … ἐπισκόπου … ό τῷ ἁγίῳ μύρῳ τελειῶν τῆς γνώσεως τῆς … ἁγὶας τ. Max.carit.2.21(M.90.992a); μετἀ τοῦ θεοῦ ἐστιν ὁ τὴν ἁγὶαν γινώσκων τ. ib.2.98(1016d); τῆς μὲν τῶν σωμάτων καὶ ἀσωμάτων γνώσεως δεκτικὴ κατὰ φύσιν ἐστὶν ὴ τοῦ νοῦ δύναμις· τῆς δὲ τῆς ἁγίας τ. κατὰ μόνην τὴν χάριν δέχεται τὰς ἐνφάσεις id.cap.2.42(M.90.1236b); ἁγιασμὸς καὶ θέωσις ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων ἡ γνῶσις τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίον τ. Thal.cent.1.100(M.91.1437a); b. faith in Trin. ἐν τοῖς τρισὶ τούτοις ὁ προκόπτων φιλοσοφεῖ, ἐν ταῖς ἐντολαῖς, ἐν τοῖς δόγμασι καἰ ἐν τῇ πίστει τῆς τ. ib.3.28(1449d); as gift of grace indwelling soul, Max.carit.4.77(M.90.1068a); credal; v. 9 infra; c. indwelling of Trin. κατοικητήριον [sc. the soul] τῆς ὁμοουσίου τ. Alex.Sal.Barn.proem.7(438e); ὁ … τοῦ … πατρὸς … λόγος ἑκάστῃ μυστικῶς ένυπάρχει τῶν οἰκείων ἐντολῶν· ὁ δέ πατὴρ ὅλος ἐστὶν ἀχώριστος ἐν … τῷ … λόγῳ ὁ τοινυν δεχόμενος ἐντολὴν … τον ἐν αὐτῆ δέχεται λόγον. ὁ δὲ τὸν λόγον … δεξάμενος διʼ αὐτοῦ τὸν ἐν αὐτῷ … ὅντα συνεδέξατο πατέρα καὶ τό ἐν αύτῷ … πνεῦμα ἅγιον … ὁ γοῦν ἐντολὴν δεξάμενος καὶ ποιήσας αὐτὴν λαβὼν ἔχει μυστικῶς τὴν ἁγίαν τ. Max.cap.theol.2.71(M.90.1157a); μακάριος ὅντως ἐστί τῆς ἁγηθοῦς … τυχὼνοὐ μὸνον ἑνώσεως τῆς τρὸς τὴν ἁγίαν τ., ἀλλὰ καὶ ἑνότητος τῆς ἐν τῇ ἁγία τ. νοουμένην, ὡς ἁπλοῦς καὶ … μονοειδὴς κατὰ τὴν δύναμιν πρὀς τὴν ἁπλὴν … κατά τήν αὐσίαν γεγενημένος id.ambig.(M.91.1196b); cf. ὑπέρ τὴν ὑλικὴν δυάδα γενέσθαι διὰ τἡν ἐν τῇ τ. νοουμένην ἐνότητα Gr.Naz.or.21.2(M.35.1084b); πάσης τῆς αἰσθητικῆς οὐσιας πρός τἡν αἰσθητὴν ἀποθεμένους φυσικὴν οἰκειότητα, τῆς θείας μόνης γνησίως ἐπιλαβομένους ἐφέσεως διὰ τὴν … νοουμένην ἐν τῇ τ. ἐνότητα Max.ambig.(1193d); ib.(1196a); d. vision of Trin.; equated with kingdom of heaven, Gr.Naz.or.16.9(M.35.945c); as blessing of future life, ib.43.82(M.36.605a); 8. ref. baptism τὁ διὰ τοῦ ὗδατος λουρὸν … τῷ ἐμπαρέχοντι ἑαντὸν τῇ θειότητι τῆς δυνάμεως τῶν τῆς προσκυνητῆς τ. ἐπικλήσεών ἐστιν ἡ χαρισμάτων θείων ἀρχή καὶ πηγή Or.Jo.6.33(17; p.142.30; M.14.257a); βαπτίζοντα πολλοὺς εἰς τὸ τῆς ζωαρχικῆς τ.ὄνομα A.Xanthipp.21(p.73.6); ἐν αὐτῇ τῇ τ. ἕν ἐστι τὸ βάπτισμα καὶ μία ἡ πίστις Ath.ep.Serap.4.3(M.26.641b); ὁ ὑπεξαιρούμενός τι τῆς τ. καὶ ἐν μόνῳ τῷ τοῦ πατρὸς ὀνόματι βαπτιζόμενος … ἤ χωρίς γε πνεύματος ἐν πατρὶ καὶ υἱῷ, οὐδὲν λαμβάνει ib.1.30(597c); οὐδὲ τῇ τ. συναριθμεῖταί τι τῶν ποιημάτων, ἀλλʼ ἐπʼ ὀνόματι τῆς ἁγίας τ. τὸ βάπτισμα καὶ ἡ ἐπίκλησις καὶ ἡ λατρεία Apoll.fid.sec.pt.9(p.170.15; M.10.1108d); σύμφωνον τῷ σωτηρίω βαπτίσματι τὴν δοξολογίαν ἀποπληροῦσθαι τῇ μακαρίᾳ τ. Bas.ep.91(3.183c M.32.476d); ἡ ζωοποιὀς δύναμις έπὶ … ἀναγεννωμὲνων διὰ τῆς ἁγίας τ. παραγίνεται … καὶ ὁμοίως ἀτελὴς ἡ χἁρις ἑνός τινος αἵου δὴποτε τῶν ἐκ τῆς ἁγίας τ.ὀνομάτων παραλειφθέντος ἐν τῷ … βαπτίσματι Gr.Nyss.ep.5(M.46.1032a); ἡμῖν ἐξόδιον τὸ θεῖον … τῆς παλιγγενεσίας λουτήριον ἔσται, ἔνθεν καὶ τῆς τ. ὀψόμεθα φῶς τὸ ἄδυτον Cosm.Mel.hymn.2(M.98.472a); v. βάπτισμα; ref. pre-baptismal profession of faith εἰ μὴ πρῶτον ὁμολογήσειέν τις τὴν τῆς ἁγίας τ. ὁμολογίαν … οὐ βαπτίζεται Cosm.Ind.top.5(M.88.221b); 9. ref. credal profession οἱκον θεοῦ τὴνὲκκλησίαν καλεῖ … τούτου τοῦ οἵκου ἀγαθὰ τὰ τοῦ πνεύματος χαρισματα, τά τε περὶ τῆς τ. καὶ τὰ λοιπὰ δὸγματα Or.Ps.64:5(p.74); cf.funis enim triplex non rumpitur, quae est trinitatis fides, ex qua dependet et per quam sustinetur omnis ecclesia, id.hom.9.3 in Ex.(p.239.23; M.12.365b); αὕτη τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας ἡ πίστις· ἐν τ. γὰρ αὐτὴν ἐθεμελίωσε … ὁ κύριος Ath.ep.Serap.3.6(M.26.633c); ib.1.32(605a); id.Ar.1.18(M.26.49a) cit. s. ἀεί; ἕστιν ἡμῶν ἡ πίστις … εἰς … ἕνα θεόν, τὸν ἐν τῇ ἁγίᾳ καὶ τελείᾳ τ. γινωσκόμενον id.ep.Afr.11(M.26.1048b); Symb.Ant.(345)9 ap.Ath.syn.26(p.253.40; M.26.733b); Symb. Sirm.2 ib.28(p.257.23; 744a); Gr.Naz.or.21.31(M.35.1120a); Cyr.dial.Trin.3(5¹.465e); 10. Trin. as object of adoration, Evagr.Pont.ep.12(M.32.265b); Apoll.fid.sec.pt.37(p.181.22; M.10.1120b); ib.38(p.181.26; M.l.c.); Gr.Naz.or.42.15(M.36.476a); Cyr.dial.Trin.3(5¹.466a); Lit.Jac.(p.226.16); Lit.Chrys.(p.384.21); Andr.Cr.can.mag.29(p.148; M.97.1336b); of glorification, Gr.Naz.or.23.15(M.35.1165a); Marc. Diac.v.Porph.89; Lit.Jac.(p.160.7); ib.(p.240.2); Andr.Cr.can.mag.(1385c); id.can. BMV 4(M.97.1321c); of invocation and supplication, Ath.ep.Serap.3.6(M.26.633b); Gr.Naz.or.29.21(p.107.13; M.36.104b); ib.42.27(492c); †Sophr.H.orat.(M.87.4001c); Andr.Cr.can.mag.29(p.148; M.97.1336b); ib.(1341b); ib.277(p.155; 1377d); of thanksgiving, Oecum.Apoc.11:17(p.134); 11. doctrine of Trin. and scripture τ. μὲν κηρυττομένην ὑπὸ τῆς θείας γραφῆς σαφῶς ἐπίστανται, τρεῖς δὲ θεοὺς οὔτε παλαιάν, οὔτε καινὴν διαθήκην κηρύττουσαν Dion.R.ap.Ath.decr.26(p.22.15; M.25.464a); περι … τριάδος … ἡμεῖς … μηδέν σοφιζόμενοι … ἐκ θείων γραφῶν … μαρτυρίας … συνηγάγομεν Epiph.anc.74(p.93.8; M.43.156a); ψαλμὸς … νομοθετεῖ τὴν τ. Procl.CP or.2.1(M.65.693a); ἱπόταν … ἡ ἁγία γραθὴ τῷ πληθυντικῷ περὶ θεοῦ κέχρηται λόγῳ, τὴν δήλωσιν ποιεῖται τῶν … τριῶν ὑπθστάσεων, μυστικῶς τὸν τῆς ὑπάρξεως σημαίνουσα τρόπον τῆς … τ. Max.qu.Thal.28(M.90.361d); ποῦ ε ες ἐν τῇ παλαιᾷ ἥ ἐν τῷ εὐαγγελίῳ ὄνομα τ. … αὐτολεξεί; Jo.D.imag.3.11(M.94.1333b); progressively revealed θεότης … μία ἐν Μωϋσῇ … καταγγέλλεται, δυὰς δὲ ἐν προφήταις … κηπύττεται, τ. δὲ ἐν εὐαγγελίοις φανεροῦται Epiph.anc.73(p.92.7; M.43.153b); cf.Gr.Naz.or.31.26(p.179.1; M.36.161d); κατὰ πρόβασιν ἡ ἡμετέρα φύσις τὸ τῆς τ. ἐπέγνω μυστήριον ‡Gr.Nyss.imag.(M.44.1337c); manifested at Christ’s baptism, Cosm.Mel.hymn.2(3.186, p.172; M.98.469c); at Pentecost, ib.9(14.20, p.202; 489b); ib.(14.65, p.203; 492a); Jo.D.carm.pent.84(p.216; M.96.837a); 12. doctrine of Trin. a greater mystery than redemption, Ath.ep.Serap.1.20(M.26.577b); its difficulty, Cyr.thes.proem.(5¹.1b); essence of Trin. being unknown, Thal.cent.4.90(M.91.1468c); known only to Trin. itself, Gr.Naz.or.28.3(p.25.3; M.36.29a); Max.ambig.(M.91.1168b); and nature of Trin. therefore not investigated without impiety, Cyr.dial.Trin.3(5¹.466a); 13. types and images of Trin., ref. 318 servants of Abraham ὁ τριακὁσιος ἀριθμὸς τ. ἐστιν ἐν ἑκατοντάδι Clem.str.6.11(p.473.30; M.9.305a); typified by first three days of Creation, Thphl.Ant.Autol.2.15(M.6.1077b); prefigured by threefold sanctus of seraphic hymn, cf.Or.hom.4.1 in Is.(p.259.1; M.13.231d); by appearance of three men to Abraham, Max.qu.Thal.28(M.90.360d); by the Three Children, Cosm.Mel.hymn.12(1.137, p.164; M.98.508a); by Adam, Eve, and Seth, ‡Gr.Nyss.imag.(M.44.1329c); symbolized by the numbers one and three, Eus.l.C.6(p.210.9; M.20.1348b); by numbers three and seven, Max.ambig.(M.91.1393c); by man as image of God, ‡Gr.Nyss.imag.(M.44.1340c); ib.(1329b); Eulog.fr.Trin.2.5(p.365); with ψυχή, λόγος, and νοῦς, ‡Gr.Nyss.imag.(1333b); ib.(1336b); cf.ib.(1340c); ib.(1341a); ib.(1344c); Eulog.fr.Trin.2.6(p.365); ib.2.8(p.365); other images of Trin. in Nature, Jo.D.imag.3.21(M.94.1341b); prefigured by Plato in Timaeus, Clem.str.5.14(p.395.15; M.9.156b)