Scriptural Mormonism: τελιος in Lampe, A Patristic Greek Lexicon

τέλειος, 1. perfect;

A. ref. God; 1. in gen. οἱ … ἐφιέμενοι τῆς τοῦ τ. θεοῦ γνώσεως τελειοτέραν διὰ τῶν ἀγώνων ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως τὴν μαρτυρίαν λάβωσιν Tat.orat.12(p.13.27; M.6.832c); ὁ τ. θεός ib.15(p.16.20; 837b); ib.17(p.19.18; 844c); πάντα γὰρ ὁ θεός ἐστιν αὐτὸς αὑτῷ … κόσμος τ. Athenag.leg.16.2(M.6.920d); τ. δὲ ὢν [sc. θεός] τέλεια χαριεῖται Clem.paed.1.6(p.105.29; M.8.281a); ὁ θεὸς … τ. μόνος ib.1.10(p.145.25; 361a); 2. ref. Creation οὐχὶ τ. πάντῃ διʼ ἑαυτὸν καὶ ἀπροσδεής … τὸ γὰρ αὐτὸ διʼ ἑαυτὸ ἑαυτοῦ πλήρωμα ὂν καὶ αὐτὸ ἐν ἑαυτῷ μένον, τ. εἶναι τοῦτο μόνον δοξαστέον; … οὐκ ἄρα τ. φατέον … διὰ κόσμον τὸν θεόν; οὔ. ὅπως διʼ ἑαυτόν, ἀλλὰ μὴ διὰ κόσμον … αὐτὸς καθʼ ἑαυτὸν τ. εὑρίσκοιτο Meth.creat.3(p.495.1–25; M.18.333c–336a); cf.ib.7(p.497.31ff.; 340a); εἰ τ. τότε νοοῦμεν τὸ τ. ὅτε πάντα κέκτηται τέλεια, τ. δὲ ἄκρως τὸ καθʼ ὁτιοῦν προσθήκην ἢ αὔξησιν μὴ δεχόμενον, πῶς ὁ θεὸς μὲν προϋπάρχων τῆς κτίσεως, ὕστερον δὲ τὴν κτίσιν ποιησάμενος, οὕτω θεὸς τὸ δημιουργὸς ὄνομά τε καὶ πρᾶγμα προσέλαβε, καὶ ἐκ τοῦ θεὸς εἰς τὸ καὶ δημιουργὸς εἶναι τὴν αὔξησίν τε καὶ τὴν γένεσιν δέδεκται; … ἐπειδὴ οὖν τὸ τ. τοῦ θεοῦ ἐν τῷ αὐτὸ εἶναι, διὰ τοῦτο οὐκ αὔξει αὐτὸν τὸ ἄλλου εἶναι. καὶ καθάπερ τὸ ἀρχὴν εἶναι ἀριθμοῦ οὐδὲν συντελεῖ τῷ ἑνὶ πρὸς τὴν αὐτοῦ τελειότητα (καὶ γὰρ μὴ ὄντος αὐτοῦ ἀρχῆς ἀριθμοῦ, τ. ἦν …) οὕτως καὶ ὁ θεὸς πρὸ τῆς κτίσεως ἦν τ., καὶ μετὰ τὴν κτίσιν οὐκ ηὐξήθη ‡Just.qu.et.resp.113(M.6.1361b,c); τ. … ἐστιν οὐ μόνον ὡς αὐτοτελές, καὶ καθʼ ἑαυτὸ ὑφʼ ἑαυτοῦ μονοειδῶς ἀφοριζόμενον, καὶ ὅλον διʼ ὅλου τελειότατον, ἀλλὰ καὶ ὡς ὑπερτελές κατὰ τὸ πάντων ὑπερέχον … τ. δʼ αὖ λέγεται καὶ ὡς ἀναυξὲς καὶ ἀεὶ τ., καὶ ὡς ἀμείωτον, ὡς πάντα ἐν ἑαυτῷ προέχον, καὶ ὑπερβλύζον κατὰ μίαν τὴν ἄπαυστον … καὶ ἀνελάττωτον χορηγίαν, καθʼ ἢν τὰ τ. πάντα τελεσιουργεῖ Dion.Ar.d.n.13.1(M.3.977b,c); 3. as Father, Alex.Al.ep.Alex.7(p.23.30; M.18.557b) cit. s. ἀνελλιπής; εἰ τ., φησίν[sc. heretic], ἔστιν ὁ πατὴρ ἐν τῇ οἰκείᾳ μεγαλειότητι καὶ οὐδὲν ἐλλείπει πρὸς τοῦτο τῇ αὐτοῦ φύσει, περιττῶς ὡς πλήρωμα τῆς θεότητος αὐτοῦ ὁ υἱὸς ἐπεισφέρεται. τ. μὲν ὁ πατὴρ ἐν τῇ ἑαυτοῦ μεγαλειότητι· … τ. δέ, οὐχ ὅτι μόνον ἐστὶ θεός, ἀλλʼ ὅτι καὶ πατήρ. εἰ γὰρ ἀφέλοις τοῦ θεοῦ τὸ εἶναι πατέρα, ἀναιρήσεις τῆς θείας φύσεως τὸ καρπογόνον … φυσικὸν οὖν τῷ πατρὶ τὸ καρπογόνον, καὶ διὰ τοῦτο τ. Cyr.thes.5(5.37c–38a); 4. perfection of Logos; a. perfection as creature only κτίσμα τοῦ θεοῦ τέλειον Ar.ep.Alex.(p.12; M.26.709a); b. divine perfection admitted without assertion of homoousion πιστεύομεν … εἰς ἔνα κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν … τ. ἐκ τ. Symb.Ant.(341)2 ap.Ath.syn.23(p.249.15; M.26.721c); Symb.Ant.(341)3 ib.24(p.250.11; 724c); εἰ καὶ ὑποτέτακται τῷ πατρὶ … ἀλλʼ ὅμως πρὸ αἰώνων γεννηθέντα ἐκ τοῦ θεοῦ θεὸν κατὰ φύσιν τ. εἶναι Symb.Ant.(345)4 ib.26(p.252.31; 729c); c. full perfection of divinity upheld εἷς ὁ λόγος, ἵνα τ. μόνος αὐτός Ath.decr.17(p.14.10; M.25.‘452’(444)c); γέννημα τ. ἐκ τ. id.Ar.2.35(M.26.221c); †Ath.exp.fid.3(M.25.204c); ἐρέσθαι γὰρ αὐτοὺς δίκαιον, εἰ ὁ λόγος, ἐν τῷ θεῷ ὢν τ. ἦν, ὥστε καὶ ποιεῖν δύνασθαι. εἰ μὲν οὖν ἀτελὴς ἦν ἐν θεῷ ὤν, γεννηθεὶς δὲ τ. γέγονεν, ἡμεῖς αἴτιοι τῆς τελειότητος αὐτοῦ … εἰ δὲ τ. ἦν ἐν θεῷ, ὥστε καὶ ποιεῖν δύνασθαι, περιττὴ ἡ γέννησις αὐτοῦ· ἠδύνατο γὰρ καὶ ἐν πατρὶ ὢν δημιουργεῖν· ὥστε ἢ οὐ γεγέννηται, ἢ γεγέννηται, οὐ διʼ ἡμᾶς, ἀλλʼ ὅτι ἀεὶ ἐκ τοῦ πατρός ἐστιν ‡Ath.Ar.4.11(p.55.5ff.; M.26.481b); ὁμοούσιον τὸν υἱὸν τῷ πατρί … καὶ τ. ἐκ τ. ‡Ath.Apoll.1.2(M.26.1096a); τ. δὲ ὁ πατὴρ διὰ τὸ πάντα ἔχειν ἐν ἑαυτῷ τελείως· τ. … καὶ ὁ υἱός Cyr.Jo.1.3(4.21a); ὁ δὲ θεὸς … τ. ὤν, καὶ τ. καὶ ἐνυπόστατον ἕξει τὸν ἑαυτοῦ λόγον Jo.D.f.o.1.6(M.94.804a); 5. of H. Ghost πτέρωσις γὰρ ἡ τῆς ψυχῆς πνεῦμα τὸ τ. Tat.orat.20(p.22.12; M.6.852a); πιστεύομεν εἰς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον … τὸ τ. ‡Ath.interpr.(p.66.23; M.26.1232b); 6. of Trin. ὄντα καὶ ὑφεστῶτα πατέρα τ. καὶ ὑφεστῶτα υἱὸν τ. καὶ ὑφεστὼς τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον τ. Paulin.T.symb.(p.434.34f.; M.42.672b); ἡ πίστις ἄτρεπτον καὶ τ. … οἶδε τριάδα Ath.Ar.1.18(M.26.49b); δείκνυται τ. εἶναι ἐν τούτῳ [sc. πνεύματι] τὴν τριάδα id.ep.Serap.1.25(M.26.589b); ib.1.28(596a); ib.4.12(652c); ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος λέγοντα, τὰς τρεῖς ὑποστάσεις τ. δείκνυντα id.hom.in Mt.11:27(M.25.220a); ἡ … τριάς, καὶ λαβόντος ἐκ Μαρίας σῶμα τοῦ λόγου, τριάς ἐστιν οὐ δεχομένη προσθήκην οὐδὲ ἀφαίρεσιν· ἀλλʼ ἀεὶ τ. ἐστίν id.ep.Epict.9(p.15.12; M.26.1065b); ὥσπερ γὰρ ὁ υἱός, ὁμοούσιος πρὸς τὸν πατέρα ὁμολογούμενος, τ. πρὸς τέλειον ὁμολογεῖται, καθὰ καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα· ὁμοούσιος γὰρ ἡ τριάς ‡Ath.Apoll.1.9(M.26.1109a); perfection of Trinitarian number, Ath.syn.28(p.257.25; M.26.744a); theology, id.Ar.1.18(M.26.49a); faith, id.ep.Afr.11(M.26.1048b).

B. of Christ; 1. in Godhead σήμερον ἀναγεννηθεὶς ὁ Χριστὸς ἤδη τ. ἐστιν … μή τι οὖν ὁμολογήσουσιν ἄκοντες τὸν λόγον, τ. ἐκ τ. φύντα τοῦ πατρός, κατὰ τὴν οἰκονομικὴν προδιατύπωσιν ἀναγεννηθῆναι τελείως; καὶ εἰ τ. ἦν, τί ἐβαπτίζετο ὁ τ.; ἔδει, φασί, πληρῶσαι τὸ ἐπάγγελμα τὸ ἀνθρώπινον Clem.paed.1.6(p.105.7ff.; M.8.280c); τοῦ Ἰησοῦ θεότης … τ. μὲν ἔστιν ἐν τοῖς ἀτελέσιν, ὡς τελετάρχις· ἀτελὴς δὲ ἐν τοῖς τ., ὡς ὑπερτελής Dion.Ar.d.n.2.10(M.3.648c); 2. in manhood ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ … αὐτοῦ με ἐνδυναμοῦντος τοῦ τ. ἀνθρώπου Ign.Smyrn.4.2; πάντα δὲ ὁμοῦ τ. οὐκ οἰδʼ εἴ τις ἀνθρώπων, ἔτι ἄνθρωπος ὤν, πλὴν μόνον ὁ διʼ ἡμᾶς ἄνθρωπον ἐνδυσάμενος Clem.str.4.21(p.305.21; M.8.1340b); καθὸ δὲ ἄνθρωπος ἦν … ὑπέμεινεν ὡς … τ. ἅπερ ἐχρῆν ὑπομεῖναι Or.Cels.7.17(p.168.28; M.11.1445b); ὁ λόγος … ἄνθρωπος τ. Ath.inc.et c.Ar.8(M.26.996c); ἐν τῇ τ. ἐνανθρωπήσει Epiph.exp.fid.17(p.517.19; M.42.813b); Cosm.Ind.top.2(M.88.128b); 3. in both natures οὕτως ἂν λέγοιτο τ. θεὸς καὶ τ. ἄνθρωπος ὁ Χριστός· οὐχ ὡς τῆς θεϊκῆς τελειότητος εἰς ἀνθρωπίνην τελειότητα μεταποιηθείσης, ὅ ἐστιν ἀσεβές· οὔτε μὴν ὡς δύο τελειοτήτων κατὰ διαίρεσιν ὁμολογουμένων … ἀλλὰ καθʼ ὕπαρξιν ἀνελλιπῆ· ἵνα εἷς ᾖ τὰ ἑκάτερα, τ. κατὰ πάντα, θεὸς καὶ ἄνθρωπος ὁ αὐτός ‡Ath.Apoll.1.16(M.26.1121c–1124a); τ. ἔχει τὴν διπλῆν φύσιν ὁ Χριστός, ἵνα μὴ ἀπολέσαι τὰς δύο Ephr.2.263f; ἐκ τ. τέλειος, ἐξ ἀνθρώπου ἄνθρωπος, ἐκ θεοῦ θεός, ἐκ παρθένου Χριστός id.263e; ὁμολογεῖν … Χριστὸν … τ. τὸν αὐτὸν ἐν θεότητι καὶ τ. τὸν αὐτὸν ἐν ἀνθρωπότητι Symb.Chalc.(p.129.24; H.2.456c); Just.Imp.edict.(p.199.34; M.86.2797b); ὁ τῶν πατέρων χορός, τ. τὸν Χριστὸν πρεσβεύει ὥσπερ ἐν θεότητι, οὕτω καὶ ἐν ἀνθρωπότητι Ephr.Ant.fr.(M.86.2108a); ὁ μονογενὴς υἱὸς … ἐκ … Μαρίας γεγέννηται … καὶ ἄνθρωπος τ. ἐξ αὐτῆς γέγονε· … θεὸς τ. ἐστιν ὁμοῦ καὶ ἄνθρωπος τ., ἐκ δύο φύσεων Jo.D.f.o.1.2(M.94.793a); cf. Θεοδόσιον, τὸν μικρὸν ἀληθῶς βασιλέα, τὸν οὐδὲν τ. ἐπὶ Χριστοῦ φρονήσαντα Anast.S.haer.(p.261); 4. but with manhood imposing limitations on Godhead ὁ ἄρτος ὁ τ. τοῦ πατρός, γάλα ἡμῖν ἑαυτὸν παρέσχεν Iren.haer.4.38.1(M.7.1106a); καὶ τὴν ἀρχὴν ὁ μὲν θεὸς δυνατὸς ἧν διδόναι τὸ τ. τῷ ἀνθρώπῳ, ἐκεῖνος δὲ ἄρτι γεγονώς, ἀδύνατος ἧν λαβεῖν αὐτό … καὶ διὰ τοῦτο συνενηπίαζεν υἱὸς τοῦ θεοῦ, τ. ὤν, τῷ ἀνθρώπῳ, οὐ διʼ ἑαυτόν, ἀλλὰ διὰ τὸ τοῦ ἀνθρώπου νήπιου οὕτω χωρούμενος, ὡς ἄνθρωπος αὐτὸν χωρεῖν ἠδύνατο ib.4.38.2(1107a); exeg. Ps.5:7, Eph.4:13–15 ἡ προφητεία τὸ τ. τῇ τοῦ ἀνδρὸς τετίμηκεν προσηγορίᾳ καὶ διά γε τοῦ Δαβὶδ ἐπὶ μὲν τοῦ διαβόλου ‘ἄνδρα αἱμάτων’, φησί, ‘βδελύσσεται κύριος’. ἄνδρα αὐτὸν ὡς τ. ἐν κακίᾳ καλεῖ. λέγεται δὲ καὶ ὁ κύριος ἀνὴρ διὰ τὸ εἶναι αὐτὸν τ. ἐν δικαιοσύνῃ … σαφέστατα δὲ … ἀπεκάλυψεν [sc. S. Paul] τὸ ζητούμενον … λέγων, ‘μέχρι καταντήσωμεν … εἰς ἄνδρα τ. …’ ταῦτα λέγων εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ὅς ἐστι … ἀνὴρ ὁ μόνος ἐν δικαιοσύνῃ τ., ἡμεῖς δὲ οἱ νήπιοι … τελειούμεθα τότε, ὅτε ἐσμὲν ἐκκλησία τὴν κεφαλὴν τὸν Χριστὸν ἀπειληφότες Clem.paed.1.5(p.100.16ff.; M.8.269b); Χριστοῦ ἐπιδημίαν καὶ πρὸ τῆς κατὰ σῶμα ἐπιδημίας τὴν νοητὴν γεγονέναι τοῖς τελειοτέροις καὶ οὐ νηπίοις … ὥσπερ δὲ πρὸ τῆς ἐμφανοῦς … ἐπιδημίας ἐπεδήμησε τοῖς τ., οὕτω καὶ μετὰ τὴν κεκηρυγμένην παρουσίαν τοῖς ἔτι νηπίοις Or.Jo.1.7(9; pp.11.27–12.2; M.14.36b,c); ὁ δὲ τοῦ θεοῦ υἱός, ἐπεὶ προκόπτειν οὐκ εἶχε, τ. ὢν ἐν τῷ πατρί, ἐταπείνωσεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν … οὐκ ἄρα ὁ λόγος ἧν, ᾗ λόγος ἐστίν, ὁ προκόπτων, ὁ τ. ἐκ τ. ὢν τοῦ πατρός … ἀλλὰ ἀνθρωπίνως εἴρηται καὶ ἐνταῦθα τὸ προκόπτειν Ath.Ar.3.52(M.26.432b,c); διὰ τοῦτο ὁ τ. τοῦ θεοῦ λόγος τὸ ἀτελὲς περιτίθεται σῶμα, … ἵνα, ἀνθʼ ἡμῶν τὴν ὀφειλὴν ἀποδιδούς, τὰ λείποντα τῷ ἀνθρώπῳ διʼ ἑαυτοῦ τελειώσῃ ib.2.66(288b); τὴν ἄγνοιαν τῶν ἀνθρώπων ἐν τῷ σώματι ἔχων … τ. καὶ ἁγίαν παραστήσῃ τῷ πατρὶ τὴν ἀνθρωπότητα id.ep.Serap.2.9(M.26.624a); 5. ref. controversy with Apollinarians; heret. propositions: perfect manhood involves sin, ‡Ath.Apoll.1.2(M.26.1096b) cit. s. ἁμαρτία; εἰ γὰρ ἕτερός ἐστιν ὁ Χριστὸς παρὰ τὸν ἐπουράνιον νοῦν τὸν ἐν αὐτῷ γενόμενον, τ. δὲ καὶ ὁ νοῦς, δύο ἄρα καθʼ ὑμᾶς ib.1.13(1116c); orthodox replies: τ. τὴν καινότητα ἐπιδειξαμένου τοῦ Χριστοῦ, ἵνα τ. τῆν σωτηρίαν κατεργάσηται ὅλου τοῦ ἀνθρώπου, ψυχῆς λογικῆς καὶ σώματος, ἵνα τ. ἧ καὶ ἀνάστασις ib.1.15(1121a); σῶμα ἀντὶ σώματος, καὶ ψυχὴν ἀντὶ ψυχῆς δέδωκε, καὶ τ. ὕπαρξιν ὑπὲρ ὅλου ἀνθρώπου ib.1.17(1125a); 6. of incarnate Son’s knowledge of Father τῷ γινώσκειν αὐτὸν … ἐπὶ τ. γνῶσιν, ἢν γινώσκει ὁ υἱὸς τὸν πατέρα, ἐδοξάσθη … καὶ ἑαυτὸν γινώσκων, ὅπερ καὶ αὐτὸ οὐ μακρὰν ἀποδεῖ τοῦ προτέρου, ἐδοξάσθη ἐκ τοῦ αὑτὸν ἐγνωκέναι Or.Jo.32.28(18; p.473.14; M.14.817b); 7. of things relating to Christ υἱὸς ἐν πατρί, καὶ πατὴρ ἐν υἱῷ· καὶ πῶς οὐ τ. ἡ παιδεία τοῦ παιδίου ἐκείνου; Clem.paed.1.5(p.104.14; M.8.277c); μέχρι τοῦ … Ἰησοῦ ὁ τ. ἐβλάστησε λόγος Or.Jo.1.2(4; p.6.14; M.14.28a); ἡ ἀνάστασις τοῦ … τελειοτέρου Χριστοῦ σώματος ib.10.36(20; p.210.32; 373a).

C. of man; 1. relativity of human perfection, ref. Phil. 3:12–14 ἐμοὶ … θαυμάζειν ἔπεισιν ὅπως σφᾶς τ. τινὲς τολμῶσι καλεῖν καὶ γνωστικούς, ὑπὲρ τὸν ἀπόστολον φρονοῦντες … καὶ τ. μὲν ἑαυτὸν ἡγεῖται, ὅτι ἀπήλλακται τοῦ προτέρου βίου, ἔχεται δὲ τοῦ κρείττονος, οὐχ ὡς ἐν γνώσει τ., ἀλλʼ ὡς τοῦ τ. ἐφιέμενος· διὸ καὶ ἐπιφέρει ‘ὅσοι οὖν τ., τοῦτο φρονοῦμεν’, τελείωσιν δηλονότι λέγων τὸ ἀποτετάχθαι ταῖς ἁμαρτίαις καὶ εἰς πίστιν τοῦ μόνου τ. ἀναγεγεννῆσθαι Clem.paed.1.6(p.121.9ff.; M.8.312b,c); ὡς γὰρ τ. φαμεν ἰατρὸν καὶ τ. φιλόσοφον, οὕτως … καὶ τ. γνωστικόν· ἀλλʼ οὐδὲν τούτων, καίτοι μέγιστον ὄν, εἰς ὁμοιότητα θεοῦ παραλαμβάνεται … μή τι οὖν τ. γίγνεσθαι ὀφείλομεν ὡς ὁ πατὴρ βούλεται; ἀδύνατον γὰρ … ὡς ὁ θεός ἐστι γενέσθαι τινὰ τ.· βούλεται δὲ ὁ πατὴρ ζῶντας ἡμᾶς κατὰ τὴν τοῦ εὐαγγελίου ὑπακοὴν … τ. γίγνεσθαι id.str.7.14(p.63.7ff.; M.9.521c–524a); 2. reached by progress ὁ γεννητὸς … ἄνθρωπος κατʼ εἰκόνα … τοῦ ἀγεννήτου γίνεται θεοῦ· τοῦ μὲν πατρὸς εὐδοκοῦντος … τοῦ δὲ υἱοῦ … δημιουργοῦντος, τοῦ δὲ πνεύματος τρέφοντος … τοῦ δὲ ἀνθρώπου ἠρέμα προκόπτοντος, καὶ πρὸς τέλειον ἀνερχομένου, τουτέστι, πλησίον τοῦ ἀγεννήτου γινομένου· τ. γὰρ ὁ ἀγέννητος· οὖτος δὲ ἐστι θεός Iren.haer.4.38.3(M.7.1108b); καθάπερ τὸ ἔμβρυον … κατὰ μέρος γίγνεται εἰκὼν καὶ γεννᾶται, οὐκ ἤδη δὲ ἐστι τ. ἄνθρωπος, ἀλλʼ αὐξάνει ἐν ἔτεσι πολλοῖς … ὡσαύτως κἀν τοῖς πνευματικοῖς … κατὰ μικρὸν ὁ ἄνθρωπος αὐξάνει καὶ γίνεται εἰς ἄνδρα τ. Mac.Aeg.hom.15.41(M.604b,c); 3. Christian in gen. called τ.: τ., ζῶμεν δὲ ἤδη οἱ θανάτου κεχωρισμένοι Clem.paed.1.6(p.106.3; M.8.281b); Or.Cels.3.61(p.255.20; M.11.1000d); exeg. 1Cor.2:6 τ. δὲ τοὺς πεπιστευκότας Chrys.hom.7.1 in 1Cor.(10.50c,d); opp. Jews, id.hom.1.1 in Heb.(12.5b); of baptized opp. catechumens εἰ δὲ μή εἰσι τ. Χριστιανοὶ οἱ κατηχούμενοι πρὶν ἢ βαπτισθῶσι, βαπτισθέντες δὲ τελειοῦνται ‡Ath.Maced.dial.1.6(M.28.1297b); cf.Dion.Ar.e.h.3.3.6(M.3.432c); in prayer for catechumens κύριε … αὐτοῦ τὸ ἦθος … διαφύλαξον, ἵνα … σοι τῷ τῶν πάντων ποιητῇ δουλεύῃ πρὸς τὸ τ. αὐτὸν … ἀποδειχθῆναι Serap.cuch.21; 4 of the ‘perfect’ as dist. from other Christians; a. def. κατὰ νόμον … τις ἂν εἴη τ., ὃς ἀποχὴν κακῶν ἐπαγγέλλεται Clem.str.4.21(p.305.23; M.8.1340c); τ. γὰρ ἐκεῖνον καλοῦμεν τὸν μετὰ τῆς πίστεως βίον ἔχοντα ὀρθόν Chrys.hom.6.2 in Heb.(12.94c); b. characterized by union with God σπευστέον ἀπανδροῦσθαι γνωστικῶς καὶ τελειοῦσθαι ὡς ὅτι μάλιστα ἔτι ἐν σαρκὶ καταμένοντας, ἐκ τῆς τ. ἐνθένδε ὁμοφροσύνης μελετήσαντας συνδραμεῖν τῷ θελήματι τοῦ θεοῦ εἰς τὴν ἀποκατάστασιν τῆς τῷ ὄντι τ. εὐγενείας τε καὶ συγγενείας εἰς τὸ πλήρωμα τοῦ Χριστοῦ τὸ ἐκ καταρτισμοῦ τελείως ἀπηρτισμένον. ἤδη συνορῶμεν ὅπῃ καὶ ὅπως … ὁ θεῖος ἀπόστολος τὸν τ. λέγει καὶ ὡς τελείων ἐμφαίνει διαφοράς Clem.str.4.21(p.307.6ff.; M.8.1344b); περὶ δὲ τοῦ τ. καὶ κολλωμένου τῷ … κυρίῳ Or.Cels.6.47(p.119.9; M.11.1372d); ὁ μὲν τ., ἀεὶ ἐν τοῖς λόγοις ὢν καὶ τοῖς ἔργοις καὶ τοῖς διανοήμασι τοῦ τῇ φύσει κυρίου λόγου θεοῦ, ἀεί ἐστιν αὐτοῦ ἐν ταῖς ἡμέραις καὶ ἀεὶ ἄγει κυριακὰς ἡμέρας. ἀλλὰ καὶ ἀεὶ παρασκευάζων ἑαυτὸν πρὸς τὸ ἀληθινῶς ζῆν ib.8.22(p.239.13; 1549d); ὅταν ἡ ψυχή σου κοινωνήσῃ τῷ πνεύματι … τότε εἶ τ. ἄνθρωπος ἐν θεῷ Mac.Aeg.hom.32.6(M.34.737c); and with Cross of Christ, ib.17.1(624b); c. by humility ἴδιον τῶν τ. τὸ μὴ ἑαυτοὺς ὑπεραίρειν Bas.ep.204.4(3.304e; M.32.749a); Chrys.hom.12.2 in Phil.(11.293a); ib.(293c); d. by charity ὁ γνωστικὸς … μάρτυς τε ἐπὶ τοῖσδε ὀρθότατα ὁμολογήσας διʼ ἀγάπην γένοιτο … οὐδʼ οὕτως φθάσει τ. ἐν σαρκὶ κληθείς, ἐπεὶ τὴν προσηγορίαν ταύτην προείληφεν ἡ συμπεραίωσις τοῦ βίου φθάσαντος ἤδη τοῦ γνωστικοῦ μάρτυρος τὸ τ. ἔργον ἐνδείξασθαι Clem.str.4.21(p.306.1ff.; M.8.1341a); οἱ γὰρ τ., τῆς θεωρητικῆς ἤδη μυστικῶς ἀξιωθέντες θεολογίας, καὶ πάσης φαντασίας ὑλικῆς τὸν νοῦν καθαρὸν καταστήσαντες … τὴν θείαν ἀγάπην ἐν ἑαυτοῖς ἐνστερνισάμενοι φαίνονται Max.cap.1.68(M.90.1208a); e. by knowledge τοὺς δὲ τῶν ἐντολῶν λόγους, ἐν οἶς ἡ τῶν τ. ὑπάρχει γνῶσις, τῷ θεῷ παραχωρεῖ διὰ τῆς πίστεως … ὁ τ., οὐ μόνον τὴν τῶν εἰσαγομένων τάξιν, ἀλλὰ καὶ τὴν τῶν προκοπτόντων διαδραμών, οὐκ ἀγνοεῖ τῶν ὑπʼ αὐτοῦ κατʼ ἐντολὴν ib.2.14f.(M.90.1225c); f. by combination of contemplative and active life, Ath.fr.Ps.64 comm.(M.27.576b; p.17); g. of martyrs, Ep.Lugd.ap.Eus.h.e.5.2.5(M.20.436a); Dion.Al.ap.Eus.h.e.7.11.24(M.20.672b); Dion.Al.ib.7.22.4(688b); h. of monks πρὸς ζῆλον μὲν … τῶν τ., πρὸς οἰκοδομὴν δὲ τῶν ἀρχομένων ἀσκεῖν ‡Pall.h.mon.proem.(p.4.7; M.65.445b); τὴν τελειοτάτην αὐτῷ [sc. newly professed monk] ζωὴν ὑφηγεῖται, μαρτυρούμενος, ὅτι χρὴ τῆς μέσης αὐτὸν ὑπερανεστηκέναι Dion.Ar.e.h.6.2(M.3.533b); τελειοτάτην ἐμφαίνει τῶν μοναχῶν φιλοσοφίαν ib.6.3.2(533d); οἱ μὲν ἀρχάριοι πληροῦσι τὸ ψαλτήριον … οἱ δὲ τ. μόνον εὔχονται Jo.Jej.doct.5(p.230); their ‘perfect’ way of life signified by habit, Dion.Ar.e.h.6.3.4(536b); i. of perfect opp. beginners and those still progressing τοῖς τ. opp. τοῖς πιστεύουσι, Or.comm.in Mt.12.30(p.133.20; M.13.1049af.); οἱ δὲ προκόπτοντες, καὶ μᾶλλον ἔτι οἱ τ., ῥᾳδίως ἃ μετίασι κατορθοῦντες γάννυνται Dion.Al.ap.Eus.p.e.14.27(781d; M.21.1285b); ἡ θεία γραφή, τοὺς μὲν εἰσαγομένους … τῆς θείας αὐλῆς τῶν ἀρετῶν, φοβουμένους καλεῖ· τοὺς δὲ κτησαμένους σύμμετρον ἕξιν τῶν κατʼ ἀρετὴν λόγων … οἶδεν ὀνομάζειν προκόπτοντας· τοὺς δὲ κατʼ αὐτὴν γνωστικῶς ἤδη γεγενημένους τῆς τῶν ἀρετῶν ἐκφαντικῆς ἀληθείας τὴν κορυφήν, προσαγορεύει τ. Max.qu.Thal.10(M.90.288b) = id.cap.1.68(M.90.1205c).

D. of Christian virtues and doctrines: faith οὐδὲν δὲ ἐνδεῖ τῇ πίστει τ. οὔσῃ ἐξ ἑαυτῆς Clem.paed.1.6(p.107.17; M.8.285a); love, Or.Jo.20.34(27; p.372.31; M.14.652c); Max.qu.Thal.29(M.90.365b); combined with fear τὴν ἀληθινὴν ἀγάπην, ἣν λέγει ὁ ἅγιος τ., καὶ αὕτη ἡ ἀγάπη φέρει αὐτὸν εἰς τὸν τ. φόβον Dor.doct.4.1(M.88.1657d); φθάσαι τὴν τ. ἀπάθειαν Marc.Diac.v.Porph.8; wisdom and knowledge τ. γὰρ ἡ σοφία θείων οὖσα καὶ ἀνθρωπίνων πραγμάτων ἐπιστήμη ἐμπεριλαβοῦσα τὰ ὅλα Clem.paed.2.2(p.171.16; 420a); prayer and worship εὐχαὶ καὶ εὐχαριστίαι … τ. μόναι … θυσίαι Just.dial.117.2(M.6.745c); θεωρία, Clem.str.7.3(p.12.22; M.9.421a); θεοσέβεια, Or.Jo.13.13(p.238.12; 420b); εὐχαριστία, Marc.Diac.v.Porph.21; union with God, Dion.Ar.e.h.2.3.4(M.3.400c); joy, Clem.paed.1.6(p.111.30; 293b); id.str.1.24(p.99.23; M.8.905b); divine adoption ἡ … εἰς τὴν τ. υἱοθεσίαν διὰ τοῦ υἱοῦ ἀποκατάστασις ib.2.22(p.187.8; 1084a); martyrdom τὸ μαρτύριον … τ. ἔργον ἀγάπης ib.4.4(p.255.3; 1228b); ib.4.21(p.306.3; 1341a); Christian unity, exeg. Jo.17:22f. μεῖζόν τι καὶ τελειότερον περὶ ἡμῶν ὁ κύριος αἰτεῖ … ἵνα καὶ αὐτοὶ γένωνται τ., ἔχοντες πρὸς τοῦτο τὴν ἑνότητα, καὶ εἰς αὐτὸ ἓν γενόμενοι· ἵνα … πάντες ὦσιν ἓν σῶμα καὶ ἓν πνεῦμα, καὶ εἰς ἄνδρα τ. καταντήσωσιν Ath.Ar.3.22(M.26.368c–369a); partial knowledge on earth opp. perfect knowledge in heaven, Or.hom.8.7 in Jer.(p.61.28; M.13.344d); resurrection, id.Jo.10.35(20; p.210.10; M.14.372c); Dion.Ar.e.h.7.3.9(M.3.565b); second Advent, Anon.ap.Eus.h.e.5.17.4(M.20.473b); eschatol. τ. ἡμέρα Clem.paed.3.12(p.291.7; 680c).

E. ref. Adam; 1. as created perfect τ. ὤν πως ἀτελὴς διὰ τὴν παρακοὴν γέγονεν … ὁ ἄνθρωπος ἐξέπεσεν ἐκ τ. ἐπὶ τὸ ἀτελές Or.Jo.13.37(p.262.20,32; M.14.464b,c); Ath.Ar.2.66(M.26.288b) cit.s. ἐλλιπής; 2. as created immature εἰ δὲ λέγει τις· οὐκ ἠδύνατο ὁ θεὸς ἀπʼ ἀρχῆς τ. ἀναδεῖξαι τὸν ἄνθρωπον; γνώτω, ὅτι τῷ μὲν θεῷ … πάντα δυνατά· τὰ δὲ γεγονότα, καθὸ μετέπειτα γενέσεως ἀρχὴν ἰδίαν ἔσχε, κατὰ τοῦτο καὶ ὑστερεῖσθαι δεῖ αὐτὰ τοῦ πεποιηκότος … κατὰ τοῦτο καὶ ὑστεροῦνται τοῦ τ. καθὸ δὲ νεώτερα … καὶ ἀγύμναστα πρὸς τὴν τ. ἀγωγήν. ὡς οὖν ἡ μὲν μήτηρ δύναται τ. παρασχεῖν τῷ βρέφει τὸ ἔμβρωμα, τὸ δὲ ἔτι ἀδυνατεῖ τὴν … δέξασθαι τροφήν· οὕτως καὶ ὁ θεὸς αὐτὸς μὲν οἶός τε ἦν παρασχεῖν ἀπʼ ἀρχῆς τῷ ἀνθρώπῳ τὸ τ., ὁ δὲ ἄνθρωπος ἀδύνατος λαβεῖν αὐτό· νήπιος γὰρ ἧν Iren.haer.4.38.1(M.7.1105a–c); v. Ἀδάμ.

F. fully instructed, iron. σοὶ ἔξεστι τελείῳ κατὰ τὴν γνῶσιν εἶναι, μὴ πιστεύοντι τῷ μονογενεῖ θεῷ Gr.Nyss.Eun.12(1 p.234.5; M.45.932a); τ. γίνομαι be initiated, i.e. baptized ἐπιγνόντι σοὶ τὸν Χριστὸν τοῦ θεοῦ καὶ τ. γινομένῳ εὐδαιμονεῖν Just.dial.8.2(M.6.493a); Gnost. οὐ δύναται … σωθῆναι ὁ τ. ἄνθρωπος, ἐὰν μὴ ἀναγεννηθῇ διὰ ταύτης εἰσελθὼν τῆς πύλης Hipp.haer.5.8(p.93.4; M.16.3146b); οὐδεὶς τούτων τῶν μυστηρίων ἀκροατὴς γέγονεν εἰ μὴ μόνοι 〈οἱ 〉 γνωστικοὶ τ. ib.(p.94.24; 3147c).

G. of numbers ἐπὶ τὸν τ. ἀριθμὸν τὸν ὑπεράνω τῶν ἐννέα Clem.str.2.11(p.140.6; M.8.988a); οἱ φύσεις ἀριθμῶν ἐρευνήσαντες πρῶτον μὲν τ. τὸν ἓξ εἰρήκασιν … δεύτερον δὲ τ. φασιν εἶναι τὸν εἴκοσι καὶ ὀκτώ Or.Jo.28.1(p.389.1ff.; M.14.680b); id.sel.in Ps.66:2(M.12.1504b) cit. s. ἕξ; πρῶτος γὰρ ὁ ἓξ τ. ἐστι· τ. δὲ τοὺς ἐκ τῶν ἑαυτων μερῶν ἀπαρτιζομένους φασί … οἱ δὲ παρὰ τοὺς τ. ἀριθμοὺς συντιθέμενοι, ἢ λείπουσιν ἢ ὑπερβάλλουσι … ἔδει οὖν τὸν κόσμον τ. ὄντα ἐν τῷ πρώτῳ τ. γενέσθαι τῶν ἀριθμῶν Proc.G.Gen.2:2(M.87.140b,c).

H. of evil things: ἁμαρτία, Barn.8.1; Herm.vis.1.2.1; Olymp.fr.Lam.2:22(M.93.741d); ὁ τ. κακοποιός, Mac.Aeg.hom.43.3(M.34.773c).

I. full stop στίξας τ. στιγμήν Anast.S.hex.9 int. opp. Clem.(GCS 3 p.224.32; cf.M.89.1004d).

II. neut. as subst.;

A. perfection, def. τὸ τ. εὑρίσκω πολλαχῶς ἐκλαμβανόμενον κατὰ τὸν ἐν ἑκάστῃ κατορθοῦντα ἀρετῇ Clem.str.4.21(p.305.18; M.8.1340b); of God ἀναγεννηθέντες γοῦν εὐθέως τὸ τ. ἀπειλήφαμεν, οὗ ἕνεκεν ἐσπεύδομεν. ἐφωτίσθημεν γὰρ· τὸ δὲ ἔστιν ἐπιγνῶναι τὸν θεόν. οὔκουν ἀτελὴς ὁ ἐγνωκὼς τὸ τ. id.paed.1.6(p.105.1f.; M.8.280b); τὸ τ. … τῆς τοῦ πατρὸς οὐσίας Ath.Ar.1.20(M.26.53b); of Christ ἐπὶ δὲ τῆς θείας σαρκώσεως οὐχ ἅμα, ἀλλὰ κατʼ αὔξησιν τὸ τ. δογματίζεται ‡Ath.annunt.6(M.28.925a); τοῦ ἀναληφθέντος ἀνθρώπου τὸ τ. Thdt.ap.cat.Heb.2:9 suppl.(p.395.34); of angels, Clem.exc.Thdot.10(p.109.30; M.9.661a); v. ἄγγελος; eschatol. τὸ τ. μετὰ τὸν βίον ἐστίν Or.engast.9(p.292.25; M.12.1025c); of Christian perfection; consisting in true wisdom, Clem.str.1.28(p.109.21; M.8.924c); the same for men and women, ib.4.20(p.305.9; 1340a); in Christ, Chrys.hom.5.2 in Col.(11.360a); of prayer, Diad.perf.61(p.70.13); of charity, ib.90(p.128.15ff.); of wisdom, Gr.Nyss.Apoll.28(M.45.1185b).

B. completion, consummation τὸ τ. τῶν ἁμαρτιῶν Barn.5.11; τῆς γνώσεως ib.13.7; τῆς πίστεως Or.Jo.10.43(27; p.222.15; M.14.393b); τὸ δὲ τ. τῆς ἀναστάσεως ἦν, ὅτε γίνεται πρὸς τὸν πατέρα ib.10.37(21; p.212.7; 376a); μεμαρτύρηται … ὁ Δαβὶδ ἐπὶ τὸ τ. τῆς προφητείας id.engast.9(p.292.27; M.12.1025c); πάντα τὰ διὰ γενέσεως ἐν χρόνῳ ἔχει τὸ τ. Dion.Ar.d.n.4.25(M.3.728b).

C. liturg. and sacramental; of baptism καλεῖται … τὸ ἔργον τοῦτο … φώτισμα καὶ τ. Clem.paed.1.6(p.105.23; M.8.281a); of Communion εὐχῆς δὲ μόνης κοινωνῆσαι ἔτη δύο, καὶ τότε ἐλθεῖν ἐπὶ τὸ τ. CAnc.(314) can.4; ἵνα τὸ τ. τῇ τετραετίᾳ λάβωσι ib.5; ib.6; ib.9; plur., liturgy of the faithful ὡς ἀτελέστων ἀποδιαστέλλει τὰ τ. Dion.Ar.e.h.3.3.6(M.3.433b).

D. plur., sublime things ἡ δὲ [sc. ψυχή] … διὰ τὸν χωρισμὸν τὰ τ. καθορᾶν μὴ δυναμένη Tat.orat.13(p.14.29; M.6.836a); τὰ τελειώτερα opp. στοιχεῖα, Clem.str.5.8(p.360.5; M.9.80a); ὥσπερ τοῖς μηδέπω χωρεῖν δυναμένοις τὰ τ. διαλέγεται ὁ σωτήρ Ath.ep.Serap.4.11(M.26.652b). (“Τελιος,” in A Patristic Greek Lexicon, ed. G. W. H. Lampe [Oxford : At the Clarendon Press, 1961], 1379-81)